Bộ Y tế, Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam và UBND tỉnh Bắc Ninh vừa phối hợp tổ chức chương trình “Tiếp cận y tế toàn diện – Vì một Việt Nam khỏe mạnh hơn năm 2025” và triển khai Đề án y tế thông minh tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2021-2030. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu y tế thông minh và chuyển đổi số trong ngành y tế.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã nhấn mạnh rằng chương trình này không chỉ đơn thuần là khám bệnh, tặng thiết bị hay tư vấn sức khỏe. Đây là một sự chuyển dịch chiến lược từ chữa bệnh sang chăm sóc sức khỏe, từ bị động sang chủ động, và từ rời rạc sang tích hợp, thông minh, lấy người dân làm trung tâm.

Theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, y tế đã được xác định là một lĩnh vực trọng tâm. Bộ Y tế đã xác định củng cố y tế cơ sở là nền tảng, chuyển đổi số là đòn bẩy, và khám sức khỏe định kỳ toàn dân là bước đi căn cơ.

Chương trình tại Bắc Ninh hiện là minh chứng sống động cho định hướng này. Với sự tham gia của hàng trăm y bác sĩ và hàng nghìn người dân được khám, tư vấn, sàng lọc tại y tế cơ sở, chương trình thể hiện sự quyết tâm trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tại tuyến cơ sở.

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cũng nhấn mạnh ba định hướng lớn mà Bộ Y tế đang kiên trì triển khai. Đầu tiên là đưa khám sức khỏe định kỳ toàn dân trở thành mục tiêu y tế quốc gia, nhằm phát hiện sớm và can thiệp sớm bệnh tật. Thứ hai, ngành y tế sẽ bảo đảm tiếp cận công bằng trong chăm sóc sức khỏe, thu hẹp khoảng cách y tế giữa các vùng miền và nhóm dân cư. Thứ ba, ngành y tế sẽ xây dựng mạng lưới y tế thông minh cấp tỉnh, với hồ sơ sức khỏe điện tử, khám tư vấn từ xa, và cảnh báo dịch bệnh sớm.

Chương trình này không chỉ là một hoạt động chuyên môn mà còn là tuyên ngôn mạnh mẽ cho vai trò tiên phong của lực lượng thầy thuốc trẻ trong sự đổi mới toàn diện ngành y tế thời đại số. Mục tiêu của chương trình là xây dựng hệ thống y tế bao trùm, công bằng, hiện đại, và thúc đẩy y tế cơ sở gắn với chuyển đổi số.

Thông qua chương trình này, Bộ Y tế, Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam và UBND tỉnh Bắc Ninh thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, đặc biệt là tại tuyến cơ sở. Đồng thời, chương trình cũng đánh dấu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới trong việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong ngành y tế.

Để đạt được mục tiêu của chương trình, cần có sự tham gia tích cực của các bên liên quan, bao gồm cả cơ quan quản lý, đơn vị cung cấp dịch vụ y tế, và người dân. Sự hợp tác chặt chẽ và sự ủng hộ của các cấp lãnh đạo, cũng như sự tham gia tích cực của người dân sẽ là chìa khóa để chương trình thành công.

Trong thời gian tới, chương trình sẽ cần tiếp tục được triển khai và nhân rộng tại các địa phương khác, nhằm tạo ra một phong trào mạnh mẽ trong việc xây dựng hệ thống y tế thông minh và chuyển đổi số toàn diện.

Quá tải tại các bệnh viện tuyến trên đang trở thành một vấn đề cấp bách trong hệ thống y tế của Việt Nam. Một phần nguyên nhân của tình trạng này bắt nguồn từ văn hóa của người dân, khi họ thường có xu hướng tìm đến các bệnh viện tuyến trung ương để khám chữa bệnh và thực hiện nhiều xét nghiệm. Điều này đã dẫn đến tình trạng ‘quá tải giả’, gây ra áp lực không cần thiết cho hệ thống y tế.

Trước bối cảnh hệ thống y tế đang đối mặt với nhiều thách thức, trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một giải pháp tiềm năng để hỗ trợ và tối ưu hóa quy trình thăm khám và chữa trị cho bệnh nhân. Các chuyên gia và doanh nghiệp trong ngành khẳng định rằng AI không nhằm mục đích thay thế con người, mà là một công cụ đắc lực giúp bác sĩ đưa ra những chẩn đoán và phác đồ điều trị chính xác hơn, hướng tới mục tiêu cá thể hóa trong điều trị.

Sức khỏe của mỗi cá nhân là một vấn đề phức tạp, không chỉ phụ thuộc vào bộ gene mà còn chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác như tinh thần, môi trường sống, chế độ ăn uống, căng thẳng, tình trạng bệnh, v.v. AI có khả năng phân tích dữ liệu lớn, giúp bác sĩ đưa ra những giải pháp tối ưu cho từng bệnh nhân.

Để giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, các chuyên gia đề xuất việc tận dụng sức mạnh của công nghệ và AI để nâng cao năng lực của tuyến dưới. AI có thể hỗ trợ các bác sĩ mới ra trường hoặc ở tuyến cơ sở cung cấp dịch vụ y tế chất lượng tốt hơn cho bệnh nhân.

Một tầm nhìn dài hạn và bền vững hơn là sử dụng AI để ‘chữa phần gốc’, giúp người dân khỏe mạnh hơn và giảm nhu cầu đến bệnh viện. AI có thể đóng vai trò then chốt trong việc theo dõi sức khỏe cá nhân, cung cấp các biện pháp chăm sóc phòng ngừa, và giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe của mình.

Tuy nhiên, việc ứng dụng AI vào y tế tại Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu. Thách thức lớn nhất hiện nay là nền tảng công nghệ còn yếu, đặc biệt là trong việc triển khai bệnh án điện tử và liên thông dữ liệu giữa các cơ sở y tế.

Để thành công, quá trình này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, các nhà khoa học, bệnh viện và doanh nghiệp. Đồng thời, cần có thời gian để thay đổi nhận thức của người dân, khuyến khích họ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe và tin tưởng hơn vào hệ thống y tế cơ sở.

Diễn đàn Y tế Việt Nam (Vietnam Health Summit) 2025 với chủ đề ‘Dữ liệu lớn và Trí tuệ nhân tạo trong Chẩn đoán và Điều trị y khoa’ sẽ diễn ra tại Hà Nội trong hai ngày 21 và 22 tháng 7 năm 2025. Sự kiện này đánh dấu lần đầu tiên được tổ chức với quy mô quốc tế, quy tụ hơn 30 diễn giả chuyên môn và khoảng 300 khách mời từ hơn 10 quốc gia trên thế giới. https://vietnamhealthsummit.com/

Ứng dụng công nghệ, đặc biệt là Dữ liệu lớn (Big Data) và Trí tuệ nhân tạo (AI), đang mở ra những tiềm năng to lớn cho ngành y tế toàn cầu. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc áp dụng và tận dụng những công nghệ này vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Trong một cuộc trao đổi gần đây với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, GS.TS.BS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chia sẻ về những rào cản và hướng đi trong công cuộc chuyển đổi số y tế.

GS.TS.BS Lê Hữu Song nhấn mạnh rằng, để ứng dụng hiệu quả AI và Dữ liệu lớn trong y tế Việt Nam, chúng ta đang đối mặt với ba thách thức chính. Thứ nhất, về cơ sở hạ tầng công nghệ, nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ chưa thực sự chuẩn hóa. Điều này đòi hỏi đầu tư lớn để nâng cấp và xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin phù hợp. Thứ hai, về chính dữ liệu, chúng ta thường nói y tế là một kho dữ liệu khổng lồ, nhưng liệu dữ liệu đó có phải là ‘dữ liệu sạch’, ‘dữ liệu sống’ và có giá trị hay không? Việc chuẩn hóa và quản lý dữ liệu y tế là một thách thức không nhỏ. Thứ ba, và cũng là yếu tố quyết định, chính là con người. Con người luôn có xu hướng làm những việc dễ, quen thuộc, và thay đổi một thói quen là một cuộc cách mạng với mỗi cá nhân. Việc thay đổi tư duy và cách làm việc để áp dụng công nghệ mới là một thách thức lớn.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc ứng dụng bệnh án điện tử và phân tích dữ liệu đang diễn ra. Tuy nhiên, GS.TS.BS Lê Hữu Song cũng thừa nhận rằng, bệnh viện đang ở giai đoạn ‘bệnh án máy tính hóa’ chứ chưa phải ‘bệnh án điện tử’ đúng nghĩa. Bệnh viện đang nỗ lực để có thể vận hành bệnh án điện tử hoàn thiện theo đúng quy định của Chính phủ và Bộ Y tế. Điều này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả công tác mà còn nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho bệnh nhân.

Trong bối cảnh đó, vai trò của hợp tác trong nước và quốc tế trở nên quan trọng. GS.TS.BS Lê Hữu Song cho rằng, hợp tác là điều kiện bắt buộc. Việt Nam là một nước đang phát triển, chúng ta không thể tự mình làm tất cả. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 rất tích cực trong hợp tác quốc tế, và cũng muốn nhấn mạnh đến nguồn lực vô giá là các chuyên gia người Việt ở nước ngoài. Họ đang giữ những vị trí quan trọng tại các tổ chức, viện nghiên cứu, tập đoàn lớn trên khắp thế giới. Sự hợp tác này không chỉ giúp chúng ta tiếp cận với công nghệ mới mà còn mở ra cơ hội chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 xác định nhiệm vụ của mình không chỉ là tiếp nhận công nghệ cho riêng mình. Chúng tôi muốn trở thành trung tâm tiếp nhận, làm chủ và chuyển giao công nghệ cho toàn bộ hệ thống y tế trong nước, từ quân y đến dân y, một cách vô điều kiện. Đó là cách để chúng ta cùng nhau phát triển, cùng nhau đi lên trong cuộc cách mạng công nghệ này. Với sự hợp tác và nỗ lực không ngừng, hy vọng rằng ngành y tế Việt Nam sẽ sớm bắt kịp và tận dụng được những thành tựu của công nghệ để phục vụ tốt hơn cho sức khỏe của người dân.

Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy đã có cuộc trao đổi với GS.TS.BS Lê Hữu Song để tìm hiểu thêm về những thách thức và cơ hội trong việc ứng dụng công nghệ trong y tế Việt Nam.