Trung Quốc đã tăng cường các hoạt động nghiên cứu và khảo sát tại Biển Đông và Hoàng Hải trong thời gian gần đây, gây ra nhiều lo ngại cho các quốc gia ven bờ. Tại Biển Đông, một nền tảng nghiên cứu trên phao được triển khai với khả năng theo dõi các thay đổi của khí quyển và đại dương trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Giàn khoan này được neo ở độ sâu 3.500m dưới mặt nước và được trang bị hệ thống năng lượng lai kết hợp năng lượng mặt trời, gió, nhiệt và sóng.

Trong khi đó, tại Hoàng Hải, Trung Quốc đã triển khai các giàn khoan dầu ngoài khơi và lồng thép hình bát giác khổng lồ để nuôi cá biển sâu. Tuy nhiên, các nước láng giềng như Hàn Quốc đã bày tỏ lo ngại rằng các công trình này có thể được sử dụng cho mục đích quân sự. Hàn Quốc đã yêu cầu Trung Quốc di dời các công trình này nhưng không được đáp ứng.

Một báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) tại Washington cho thấy rằng các giàn khoan của Trung Quốc tại khu vực biện pháp tạm thời (PMZ) Hàn Quốc – Trung Quốc ở Hoàng Hải có khả năng thu thập dữ liệu có giá trị cho việc phát hiện và điều hướng dưới nước. Điều này làm dấy lên lo ngại về việc Trung Quốc có thể sử dụng các công trình này để tăng cường khả năng quân sự của mình.

Song song với đó, Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) đã tiến hành tuần tra sẵn sàng chiến đấu ở Biển Đông, bao gồm khu vực bãi cạn Scarborough. Các hoạt động này của Trung Quốc làm dấy lên lo ngại về việc thay đổi hiện trạng ở khu vực.

Trước những diễn biến này, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã triệu tập cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao Bộ tứ đối thoại an ninh (Quad), gồm Hoa Kỳ, Úc, Ấn Độ và Nhật Bản, tại Washington. Tuyên bố chung của Quad cam kết đảm bảo một khu vực tự do và rộng mở, thúc đẩy sự thịnh vượng cho người dân các nước này và tất cả mọi người trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng tuyên bố rằng các hoạt động nghiên cứu, khảo sát của nước ngoài trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam mà không được phép của Việt Nam đều vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam. Đây là một thông điệp mạnh mẽ từ Việt Nam về việc bảo vệ chủ quyền và quyền lợi của mình trong khu vực.

Các hoạt động của Trung Quốc tại Biển Đông và Hoàng Hải đang thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế. Quad và các quốc gia khác trong khu vực đang tăng cường hợp tác để đảm bảo an ninh và ổn định trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Iran đã lên tiếng chỉ trích châu Âu vì không thực hiện đúng cam kết trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015 và khẳng định không có kế hoạch nối lại đàm phán với Mỹ trước cuộc họp sắp tới với các nước châu Âu tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.

Thỏa thuận hạt nhân năm 2015, được ký giữa Iran và các nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cùng với Đức, nhằm thiết lập các giới hạn cho chương trình hạt nhân của Tehran để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với quốc gia Trung Đông này. Tuy nhiên, thỏa thuận này đã sụp đổ vào năm 2018 khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran, Esmaeil Baqaei, đã chỉ trích các bên châu Âu vì đã thực hiện sai lầm và tắc trách trong việc tuân thủ thỏa thuận hạt nhân. Phát biểu của ông được đưa ra ngay trước cuộc họp giữa các quan chức Iran và đại diện của Anh, Pháp, Đức nhằm thảo luận về tương lai của thỏa thuận hạt nhân.

Ba cường quốc châu Âu đã đe dọa kích hoạt cơ chế ‘snapback’ của Liên hợp quốc – một quy trình có thể khôi phục lại các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Tehran, với lý do Iran đã vi phạm các cam kết hạt nhân. Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế cho biết Iran hiện là quốc gia duy nhất không sở hữu vũ khí hạt nhân nhưng lại làm giàu uranium lên mức 60%, cao hơn rất nhiều so với giới hạn 3,67% được quy định trong thỏa thuận năm 2015.

Ông Baqaei khẳng định việc ba nước châu Âu kích hoạt cơ chế tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc là ‘vô nghĩa, không thể biện minh và vô đạo đức’, lập luận rằng Iran chỉ bắt đầu giảm bớt việc tuân thủ cam kết sau khi các nước phương Tây không tuân thủ thỏa thuận.

Về quan hệ với Mỹ, ông Baqaei tuyên bố Iran không có ý định đối thoại với Washington sau khi vòng đối thoại thứ sáu bị hủy do tình hình an ninh. Bất chấp cáo buộc từ Mỹ và Israel rằng Iran đang âm thầm phát triển vũ khí hạt nhân, Tehran nhiều lần khẳng định chương trình hạt nhân của nước này hoàn toàn phục vụ mục đích dân sự.

Viễn cảnh khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 hiện đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng hơn bao giờ hết. Trong khi đó, các bên liên quan đang chuẩn bị cho cuộc đàm phán mới tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, để tìm kiếm giải pháp cho cuộc khủng hoảng hạt nhân.

Như vậy, tình hình thỏa thuận hạt nhân Iran đang diễn biến phức tạp và căng thẳng. Các bên liên quan đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để giải quyết cuộc khủng hoảng này.