Một khám phá quan trọng trong lĩnh vực sinh học đã được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu và Điều trị Ung thư Helen F. Graham của ChristianaCare và Đại học Delaware. Họ đã tìm ra cách cơ thể duy trì cấu trúc phức tạp của các mô, một câu hỏi đã làm perplex những nhà khoa học trong một thời gian dài.

Theo nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí khoa học Biology of the Cell, chỉ cần năm quy tắc cơ bản có thể giải thích cách cơ thể duy trì cấu trúc của các mô như ruột kết, ngay cả khi các tế bào liên tục chết và được thay thế. Đây là kết quả của hơn 15 năm hợp tác giữa các nhà toán học và các nhà sinh học ung thư để tìm ra các quy tắc chi phối cấu trúc mô và hành vi của tế bào.

Nghiên cứu này có thể là bước đầu tiên trong việc tìm ra ‘bản thiết kế’ của cơ thể, tương tự như mã di truyền giải thích cách gen hoạt động. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng mô hình toán học để mô phỏng hành vi của tế bào và xác định năm quy tắc cốt lõi chi phối cấu trúc và hành vi của tế bào: thời điểm phân chia tế bào, thứ tự phân chia tế bào, hướng phân chia và di chuyển của tế bào, số lần phân chia của tế bào và thời gian sống của tế bào trước khi chết.

Những quy tắc này hoạt động cùng nhau như một ‘kịch bản’ để kiểm soát vị trí của tế bào, thời điểm phân chia và thời gian tồn tại, giúp các mô hoạt động và duy trì cấu trúc một cách chính xác. Các nhà nghiên cứu tin rằng những quy tắc này có thể áp dụng cho nhiều loại mô khác nhau trên cơ thể, bao gồm da, gan, não và hơn thế nữa.

Việc tìm ra ‘mã mô’ này có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cách mô chữa lành sau chấn thương, cách các dị tật bẩm sinh xảy ra và cách các bệnh như ung thư phát triển khi mã này bị gián đoạn. Biology of the Cell là một trong những tạp chí khoa học hàng đầu trong lĩnh vực sinh học tế bào.

Nghiên cứu này cũng có ý nghĩa quan trọng đối với dự án Atlas Tế bào Con người, một hợp tác khoa học toàn cầu nhằm lập bản đồ mọi loại tế bào trong cơ thể con người.

Trong tương lai, nhóm nghiên cứu sẽ kiểm tra các dự đoán của mô hình một cách thử nghiệm, hoàn thiện mô hình với dữ liệu bổ sung và khám phá liên quan đến sinh học ung thư, đặc biệt là cách các gián đoạn của mã mô có thể dẫn đến sự phát triển của khối u hoặc di căn.

Một phát hiện mới trong lĩnh vực sinh học tế bào đã đưa đến sự hiểu biết sâu sắc hơn về các hoạt động nội bào. Các nhà khoa học đã xác định được một cấu trúc mới trong tế bào người, được gọi là hemifusome, hoạt động như một trạm trung chuyển nội bào quan trọng giúp tế bào sắp xếp, loại bỏ và tái chế các vật liệu bên trong.

Công bố trên Nature Communications mô tả hemifusome như một bào quan hoàn toàn mới, được bao bọc bởi màng và xuất hiện phổ biến ở nhiều loại mô, từ người đến chuột và khỉ. Cấu trúc này đóng vai trò hỗ trợ tế bào sắp xếp, đóng gói, vận chuyển và xử lý các vật chất bên trong.

Hemifusome được phát hiện thông qua kỹ thuật cryo-electron tomography (cryoET), một phương pháp hiện đại kết hợp đông lạnh siêu nhanh và kính hiển vi điện tử. Mẫu mô được làm lạnh đột ngột nhằm tránh biến dạng, sau đó chiếu electron để tạo hàng loạt ảnh 2D, rồi dựng thành mô hình 3D chi tiết ở cấp độ gần phân tử.

Các nhà nghiên cứu tin rằng hemifusome có thể giữ vai trò quan trọng trong việc vận chuyển protein hoặc xử lý chất thải, những cơ chế sống còn để duy trì cân bằng nội bào. Khi quá trình này bị rối loạn, tế bào có thể tích tụ độc tố hoặc truyền sai tín hiệu, nguyên nhân phổ biến trong nhiều bệnh lý di truyền, thoái hóa hoặc ung thư.

Tiến sĩ Seham Ebrahim, nhà sinh lý học tế bào tại Đại học Virginia (Mỹ), thành viên nhóm khoa học, cho biết việc phát hiện hemifusome giống như khám phá một trung tâm phân loại mới bên trong tế bào. Khi quá trình này rối loạn, nó có thể liên quan đến các bệnh lý ảnh hưởng trên diện rộng đến cơ thể.

Trong thời gian tới, các nhà khoa học sẽ tiếp tục nghiên cứu xem cấu trúc này hoạt động thế nào trong tế bào khỏe mạnh và thay đổi ra sao trong bệnh lý. Những hiểu biết mới có thể là chìa khóa để phát triển phương pháp điều trị cho các bệnh phức tạp liên quan đến di truyền, chuyển hóa hoặc ung thư.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện một phương pháp mới để chống lại tế bào ung thư bằng cách kích hoạt quá trình tự vỡ từ trong ra ngoài. Một hợp chất đường, được tìm thấy trong vi khuẩn sống ở đáy biển sâu, đã được xác định là có khả năng kích hoạt một loại chết tế bào được gọi là pyroptosis. Không chỉ phá hủy tế bào ung thư, hợp chất này còn có tác dụng báo hiệu cho hệ miễn dịch tham gia vào cuộc chiến chống lại bệnh tật.

Trong các thí nghiệm được thực hiện trong phòng thí nghiệm và trên chuột, hợp chất đường này đã thể hiện tác dụng chống khối u mạnh mẽ. Phát hiện này mở ra cánh cửa cho một phương pháp điều trị ung thư mới, sử dụng các phân tử tự nhiên để giải phóng sự phá hủy có mục tiêu. Việc khai thác pyroptosis để chống ung thư đang trở thành một chiến lược điều trị hứa hẹn.

Các nhà điều tra đã tinh chế một phân tử đường chuỗi dài, hoặc exopolysaccharide, từ vi khuẩn ở đáy biển sâu và chứng minh rằng nó kích hoạt pyroptosis để ức chế sự phát triển của khối u. Hợp chất được gọi là EPS3.9, bao gồm mannose và glucose, được sản xuất bởi chủng vi khuẩn Spongiibacter nanhainus CSC3.9 và các thành viên khác của chi Spongiibacter.

Phân tích cơ chế cho thấy EPS3.9 có thể trực tiếp nhắm vào 5 phân tử phospholipid màng và gây độc cho khối u bằng cách kích thích pyroptosis trong tế bào ung thư bạch cầu ở người. EPS3.9 cũng có tác dụng chống khối u đáng kể trên chuột mắc ung thư gan và kích hoạt phản ứng miễn dịch chống khối u.

Công trình của chúng tôi không chỉ cung cấp cơ sở lý thuyết cho việc phát triển các loại thuốc dựa trên carbohydrate mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khám phá tài nguyên vi mô biển, theo nghiên cứu được công bố trên Tạp chí FASEB.

Một nghiên cứu với tiêu đề “A Novel Exopolysaccharide, Highly Prevalent in Marine Spongiibacter, Triggers Pyroptosis to Exhibit Potent Anticancer Effects” đã được công bố vào ngày 23 tháng 7 năm 2025, với các tác giả là Ge Liu, Yeqi Shan và Chaomin Sun. DOI của nghiên cứu này là 10.1096 / fj.202500412R.

Nghiên cứu gần đây đã đưa ra bằng chứng cho thấy thuốc chống béo phì (AOMs) có thể hỗ trợ giảm cân đáng kể trong quá trình điều trị. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều quan ngại về tình trạng tăng cân trở lại sau khi ngừng sử dụng những loại thuốc này. Để làm sáng tỏ vấn đề này, các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích dữ liệu từ 11 nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng (RCTs). Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá tác động lâu dài của AOMs lên cân nặng và theo dõi sự thay đổi cân nặng sau khi ngừng điều trị.

Các kết quả thu được từ nghiên cứu cho thấy rằng, so với nhóm đối chứng, AOMs vẫn duy trì hiệu quả giảm cân 4 tuần sau khi ngừng điều trị. Cụ thể, phân tích cho thấy sự chênh lệch về cân nặng giữa nhóm sử dụng AOMs và nhóm đối chứng là -0,32 kg, với khoảng tin cậy 95% là từ -3,60 đến 2,97. Tuy nhiên, đáng chú ý là sự không đồng nhất giữa các nghiên cứu với chỉ số I2 là 83%, và giá trị P là 0,85.

Tuy nhiên, từ tuần thứ 8 trở đi sau khi ngừng điều trị, tình hình đã thay đổi. Các kết quả cho thấy AOMs có liên quan đến tình trạng tăng cân đáng kể so với nhóm đối chứng. Sự chênh lệch về cân nặng giữa hai nhóm là 1,50 kg, với khoảng tin cậy 95% là từ 1,32 đến 1,68. Những phát hiện này cho thấy rằng mặc dù AOMs có thể hỗ trợ giảm cân trong thời gian điều trị, nhưng nguy cơ tăng cân trở lại sau khi ngừng thuốc là có thật và cần được theo dõi chặt chẽ.

Để có được cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về vấn đề này, cần có thêm nhiều nghiên cứu được thực hiện để đánh giá tác động lâu dài của AOMs lên cân nặng. Bên cạnh đó, các chuyên gia y tế và bệnh nhân cần thảo luận kỹ lưỡng về lợi ích và rủi ro tiềm ẩn của AOMs trước khi bắt đầu điều trị. Việc theo dõi chặt chẽ sự thay đổi cân nặng và các yếu tố liên quan khác sau khi ngừng điều trị cũng là điều cần thiết để đảm bảo hiệu quả điều trị và kiểm soát cân nặng hiệu quả.