Thị trường thẻ tín dụng Việt Nam đang trải qua một luồng sinh khí mới khi các ngân hàng đua nhau chinh phục thế hệ Gen Z. Đây là thế hệ sinh từ khoảng năm 1997 đến 2012, đang dần trở thành lực lượng lao động và tiêu dùng chính. Với đặc trưng của sự bùng nổ internet và mạng xã hội, Gen Z có một “khẩu vị” hoàn toàn khác biệt đối với các dịch vụ tài chính.

Các ngân hàng đang nỗ lực biến thẻ tín dụng thành những phụ kiện công nghệ đa năng, cá tính để thu hút thế hệ khách hàng trẻ. Một trong những yếu tố quan trọng là chủ nghĩa cá nhân và nhu cầu thể hiện bản sắc. Gen Z xem mọi thứ họ sở hữu đều là một phần của tuyên ngôn cá nhân. Do đó, các ngân hàng đã bắt đầu cuộc đua “cá nhân hóa” thẻ tín dụng. TPBank là một trong những người tiên phong khi cho phép khách hàng lựa chọn thiết kế thẻ theo sở thích. VIB đã đẩy cuộc chơi này lên một tầm cao mới với thẻ AI, cho phép người dùng tự tạo ra một hình ảnh chibi độc nhất của chính mình.

Gen Z còn có kỳ vọng về một trải nghiệm số liền mạch và tức thời. Họ mong muốn mọi thứ phải được giải quyết ngay trên chiếc smartphone của mình. Các ngân hàng như Cake by VPBank, TNEX đã rất thành công khi xây dựng mô hình ngân hàng số không có chi nhánh, nơi việc mở thẻ và tài khoản chỉ mất vài phút.

Sự hấp dẫn của “game hóa” (gamification) và hệ sinh thái tích hợp cũng là một yếu tố quan trọng. Gen Z quen thuộc với cơ chế nhận thưởng tức thì trong game và mạng xã hội. Việc áp dụng logic này vào sản phẩm tài chính tạo ra một sự gắn kết mạnh mẽ. Thẻ tín dụng đồng thương hiệu VPBank Shopee là một ví dụ xuất sắc, tích hợp thẳng vào hệ sinh thái mà Gen Z sử dụng hàng ngày.

Tuy nhiên, việc biến thẻ tín dụng thành một “phụ kiện công nghệ” hấp dẫn cũng mang lại những thách thức và rủi ro không nhỏ. Đối với ngân hàng, đây là một cuộc “chạy đua vũ trang” công nghệ vô cùng tốn kém. Việc tập trung quá nhiều vào các tính năng “bề mặt” có thể khiến ngân hàng sao nhãng các yếu tố cốt lõi như quản trị rủi ro tín dụng.

Quan trọng hơn, rủi ro đối với chính người dùng Gen Z là rất lớn. Khi một công cụ nợ được “game hóa” và khoác lên mình vẻ ngoài của một món đồ chơi, ranh giới giữa chi tiêu và giải trí có thể bị xóa nhòa. Sự tiện lợi của việc thanh toán một chạm, kết hợp với các cơ chế thưởng tức thì, có thể dễ dàng dẫn đến hành vi chi tiêu bốc đồng.

Để giảm thiểu những rủi ro này, việc giáo dục tài chính là rất quan trọng. Các ngân hàng cần trang bị cho người dùng Gen Z kiến thức để sử dụng thẻ tín dụng một cách khôn ngoan và có trách nhiệm. Đây cũng là một bài toán khó cần phải được các ngân hàng số tại Việt Nam nghiên cứu kỹ lưỡng và bài bản trước khi đi vào triển khai chính thức.

Trong bối cảnh lĩnh vực tài chính cá nhân đang chứng kiến nhiều cải tiến vượt bậc, giải thưởng Better Choice Awards đang được tổ chức để ghi nhận và khuyến khích các sáng kiến tài chính hướng tới người dùng cá nhân. Hạng mục Consumer Finance Awards sẽ là sân chơi uy tín, nơi các tổ chức và sản phẩm tài chính xuất sắc cạnh tranh lành mạnh, đồng thời lan tỏa những giải pháp tài chính thông minh giúp nâng cao trải nghiệm và chất lượng cuộc sống cho người dân.

Thời gian gần đây, các cơ quan chức năng liên tục phát cảnh báo về các cuộc gọi giả danh ngân hàng, công an, điện lực… để chiếm đoạt tiền của người dân. Các cuộc gọi lừa đảo này ngày càng tinh vi, với nhiều điểm chung đáng chú ý, khiến nạn nhân dễ rơi vào bẫy nếu thiếu cảnh giác.

Một trong những thủ đoạn lừa đảo phổ biến nhất hiện nay là giả danh nhân viên ngân hàng để ‘nâng điểm tín dụng’ hoặc ‘nâng hạn mức thẻ tín dụng’. Đối tượng gọi điện cho khách hàng với những lời lẽ đầy tính thuyết phục, thông báo rằng ‘tài khoản của bạn gặp sự cố’ hoặc ‘bạn được nâng hạn mức thẻ tín dụng’, tạo cảm giác cấp bách khiến nạn nhân mất cảnh giác. Sau đó, chúng yêu cầu người nghe cung cấp hàng loạt thông tin bảo mật như mã OTP, mật khẩu Internet Banking, số thẻ, hình ảnh căn cước công dân, thậm chí hướng dẫn cài đặt ứng dụng mạo danh ngân hàng để dễ dàng chiếm quyền kiểm soát tài khoản.

Các chuyên gia khuyến cáo, các ngân hàng không bao giờ yêu cầu khách hàng cung cấp OTP, mật khẩu hoặc cài đặt ứng dụng ngoài hệ thống chính thức. Do đó, mỗi người cần tuyệt đối cảnh giác, không làm theo bất kỳ yêu cầu nào từ số điện thoại lạ và nên xác minh thông tin qua tổng đài chính thức trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào.

Một thủ đoạn khác là giả danh công an để hù dọa dính án. Các đối tượng thường gọi điện cho nạn nhân, tự xưng là cán bộ điều tra của cơ quan công an, với giọng điệu nghiêm trọng, thông báo rằng người nghe có liên quan đến một vụ án lớn như ‘rửa tiền’, ‘buôn ma túy’ hoặc ‘lừa đảo chiếm đoạt tài sản’. Chúng liên tục nhấn mạnh hậu quả pháp lý nặng nề, thậm chí dọa sẽ khởi tố, bắt giam nếu không hợp tác. Trong trạng thái hoảng loạn, nhiều người đã làm theo yêu cầu của kẻ gian, chuyển tiền vào tài khoản ‘ký quỹ bảo lãnh’ hoặc ‘đóng phí điều tra’ để chứng minh vô tội.

Cơ quan công an khẳng định không bao giờ làm việc hay yêu cầu chuyển tiền qua điện thoại, đồng thời khuyến cáo người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, không chuyển tiền theo bất kỳ yêu cầu nào từ số lạ và phải liên hệ ngay với đường dây nóng chính thức hoặc đến trụ sở công an gần nhất khi nhận cuộc gọi đáng ngờ.

Ngoài ra, chiêu trò giả danh nhân viên điện lực để đòi tiền điện cũng đang trở thành ‘cái bẫy’ mới mà nhiều người vô tình mắc phải. Kẻ gian thường gọi điện với giọng điệu khẩn cấp, thông báo rằng ‘bạn còn nợ tiền điện, cần thanh toán ngay để tránh bị cắt điện’, đánh vào tâm lý lo lắng của người dùng, đặc biệt là hộ gia đình và doanh nghiệp.

Để không trở thành nạn nhân của những cuộc gọi lừa đảo tinh vi, chuyên gia khuyến cáo người dân cần thực hiện một số nguyên tắc quan trọng. Trước hết, hãy luôn cảnh giác khi nhận cuộc gọi từ số lạ, đặc biệt là những số có dấu ‘+’ hoặc ’00’ ở đầu, vì đây thường là số quốc tế có nguy cơ phát sinh cước phí cao hoặc liên quan đến các chiêu trò lừa đảo. Tuyệt đối không cung cấp bất kỳ thông tin nhạy cảm nào như mã OTP, mật khẩu ngân hàng, số thẻ hay hình ảnh căn cước công dân qua điện thoại.

Người dân cũng cần tránh tải và cài đặt ứng dụng từ các liên kết lạ mà đối tượng cung cấp. Khi nhận cuộc gọi đáng ngờ, hãy nhanh chóng xác minh bằng cách tra cứu số điện thoại trên Google hoặc liên hệ trực tiếp với tổng đài chính thức của ngân hàng, điện lực để kiểm tra thông tin.

Trong bối cảnh tội phạm công nghệ ngày càng tinh vi, điều quan trọng nhất là luôn giữ bình tĩnh, không vội vàng thực hiện bất kỳ yêu cầu nào qua điện thoại khi chưa xác minh rõ ràng. Hãy nhớ nguyên tắc: Bình tĩnh – Xác minh – Tuyệt đối không chuyển tiền khi chưa chắc chắn. Đồng thời, đừng quên chia sẻ thông tin cảnh báo cho người thân, đặc biệt là người cao tuổi hoặc ít tiếp xúc công nghệ, để cùng nhau nâng cao cảnh giác và phòng ngừa rủi ro.