Chính quyền Hà Nội đang đề xuất một loạt các chính sách hỗ trợ nhằm khuyến khích người dân chuyển đổi từ xe máy xăng sang xe điện, hướng tới mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường và phát triển giao thông bền vững. Dự kiến, người dân sẽ nhận được hỗ trợ lên đến 3 triệu đồng cho xe điện có giá trị từ 15 triệu đồng trở lên, với mức hỗ trợ cao hơn dành cho hộ cận nghèo và hộ nghèo.

Theo dự thảo Nghị quyết về chuyển đổi phương tiện xanh và phát triển hệ thống trạm sạc trên địa bàn Hà Nội, người dân sở hữu xe máy chạy xăng hoặc diesel đăng ký trước thời điểm nghị quyết có hiệu lực, khi chuyển đổi sang phương tiện xanh có giá trị từ 15 triệu đồng trở lên, sẽ được hỗ trợ 3 triệu đồng. Mức hỗ trợ này sẽ tăng lên 4 triệu đồng đối với hộ cận nghèo và 5 triệu đồng đối với hộ nghèo. Mỗi cá nhân sẽ được hỗ trợ tối đa một xe đến hết năm 2030.

Không chỉ hỗ trợ người dân, chính quyền Hà Nội cũng dự kiến miễn 100% lệ phí trước bạ và lệ phí đăng ký biển số đối với phương tiện giao thông xanh từ ngày nghị quyết có hiệu lực đến hết năm 2030. Điều này nhằm giảm bớt gánh nặng tài chính cho người dân khi chuyển đổi sang phương tiện xanh.

Ngoài ra, các đơn vị dịch vụ công ích, đơn vị vận tải hành khách và vận tải hàng hóa, doanh nghiệp đầu tư cơ sở thu hồi, tái chế xe cũ dự kiến sẽ được hỗ trợ vay vốn ưu đãi với lãi suất 3-5%/năm, hạn mức 100% giá trị hợp đồng, thời gian vay tối đa 5 năm.

Hà Nội cũng lên kế hoạch hạn chế và cấm dần các phương tiện giao thông gây ô nhiễm. Thành phố sẽ thí điểm hạn chế xe máy chạy xăng từ ngày 1/1/2026, và cấm xe máy sử dụng xăng trong vành đai 1 từ ngày 1/7/2026. Ngoài ra, Hà Nội sẽ hạn chế ôtô cá nhân dùng xăng/diesel trong vành đai 2 từ ngày 1/1/2028, và mở rộng ra vành đai 3 từ ngày 1/1/2030.

Đến năm 2035 đến 2050, thành phố sẽ hạn chế xe cơ giới không phải phương tiện xanh theo từng cấp độ. Hà Nội cũng sẽ thu phí lưu thông và điều chỉnh giá dịch vụ trông giữ áp dụng theo lộ trình nêu trên đối với xe phát thải gây ô nhiễm.

Để hỗ trợ phát triển hệ thống trạm sạc, UBND thành phố yêu cầu phải có tối thiểu 10% chỗ đỗ xe tại công trình hiện hữu có trụ sạc trước cuối năm 2026. Các dự án đầu tư hạ tầng trạm sạc công cộng dự kiến sẽ được ngân sách hỗ trợ 70% lãi vay ngân hàng trong 5 năm đầu.

Hà Nội cũng sẽ ưu tiên đầu tư trụ sạc trên vỉa hè, khuyến khích lắp trạm nạp hydrogen, nhiên liệu sạch. Thành phố cũng khuyến khích mạnh mẽ các nhà đầu tư tham gia phát triển hạ tầng giao thông năng lượng sạch qua hình thức đối tác công tư PPP.

Các chính sách hỗ trợ và ưu đãi này đang được Sở Xây dựng Hà Nội lấy ý kiến cho dự thảo Nghị quyết, với mục tiêu đẩy mạnh việc chuyển đổi sang phương tiện xanh và phát triển hệ thống trạm sạc trên địa bàn thành phố.

Hà Nội đang lên kế hoạch cấm xe máy chạy xăng trong nội đô và chuyển đổi sang xe điện như một giải pháp quan trọng để giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, nhiều người dân đang băn khoăn về khả năng hệ thống điện sẽ chịu tải khi số lượng xe máy điện tăng lên.

Các chuyên gia cho rằng, để chuyển đổi xanh từ xe chạy nhiên liệu hóa thạch sang xe điện, Hà Nội cần có các giải pháp tổng thể. TS Đào Nhật Đình, chuyên gia độc lập về môi trường, cho rằng chỉ đạo của Thủ tướng là phù hợp với xu hướng chung của cả nước trong việc giải quyết vấn đề về môi trường.

TS Đào Nhật Đình cũng đưa ra 3 điều kiện về hạ tầng mà Hà Nội cần chuẩn bị để thực hiện chuyển đổi sang xe điện. Thứ nhất là về điện, xe máy điện không cần sạc hàng ngày và hệ số trùng lặp sạc là rất thấp. Ông đưa ra công thức tính và cho biết công suất tiêu thụ điện của Hà Nội là 5000 MW, vành đai 1 sẽ vào khoảng 1000 MW, nên 18 MW kia chưa đáng sợ.

Về hiện trạng giao thông, chuyên gia cho rằng giao thông Hà Nội chưa sẵn sàng cho xe máy điện. Chỉ cần nhìn sang nước láng giềng Trung Quốc là hiểu hạ tầng giao thông cho xe máy điện như thế nào. Cuối cùng là đất để làm chỗ sạc công cộng và bãi xe công cộng. Một xe máy điện sạc 2 giờ trong khi mua xăng chỉ hết 5 phút.

TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá bãi bỏ xe máy xăng là bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí.

TS Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông Vận tải, cho biết chúng ta phải khẳng định ô nhiễm môi trường ở Hà Nội hay TP.HCM đang ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Xe máy hay ô tô đều là tác nhân gây ô nhiễm không khí, nhưng để giải quyết vấn đề này cần một chính sách đồng bộ, dài hơi và mang tính thực tiễn.

Hiện nay, hạ tầng giao thông công cộng ở Hà Nội, TP.HCM mới đáp ứng được 10-15% nhu cầu đi lại của người dân. Tuy nhiên, hệ thống giao thông công cộng đang gặp rất nhiều vấn đề.

Ông Nguyễn Anh Quân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Hà Nội, cho rằng chỉ thị 20 mang tính cấp bách bởi trong thời gian vừa qua, đặc biệt là 2 năm trở lại đây, hệ thống quan trắc và các công cụ đánh giá đã được áp dụng khoa học kỹ thuật, áp dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo được đánh giá, cập nhật thường xuyên và chính xác đến từng khu vực.

Hà Nội đã lập tổ liên ngành để chuyển đổi sang xe điện, xây dựng trạm sạc. Việc chuyển đổi sang xe điện là một bước đi quan trọng để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, và với các giải pháp tổng thể, Hà Nội có thể thực hiện thành công mục tiêu này. Điện sẽ là một phần quan trọng trong việc chuyển đổi này.