Nghị định 151 của Chính phủ, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước, hướng tới tinh thần ‘gần dân, sát dân’. Một trong những nội dung trọng tâm của nghị định này là chuyển giao một số thẩm quyền quản lý đất đai về cấp xã. Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa chia sẻ quan điểm rằng việc giao thẩm quyền cho cấp xã là cần thiết, hợp lý và phù hợp với năng lực thực tiễn của chính quyền cơ sở.

Theo ông Hòa, Nghị định 151 cụ thể hóa chủ trương phân quyền, phân cấp đã được quy định trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Việc trao thêm thẩm quyền cho cấp xã, bao gồm quản lý đất đai, là một bước tiến đúng đắn để phát huy tính tự chủ, linh hoạt trong điều hành, đặc biệt là khi các cấp cơ sở đang được củng cố về nhân sự, bộ máy và kinh nghiệm thực tiễn. Ông Hòa khẳng định: “Cấp xã hiện nay có đủ năng lực, đủ điều kiện, trình độ để thực hiện các nhiệm vụ rất rõ ràng trong quản lý nhà nước.”

Chính quyền xã không còn là cấp yếu như trước kia; nhiều công việc trước đây của cấp huyện đã và đang được giao cho xã xử lý. Ông Hòa cũng chỉ ra rằng cán bộ lãnh đạo xã hiện nay được điều động từ cấp huyện hoặc tỉnh xuống, phần lớn là những người đã có kinh nghiệm công tác quản lý nhà nước. Hệ thống tổ chức hành chính cấp xã cũng đã được kiện toàn với đầy đủ các bộ phận chuyên môn.

Tuy nhiên, ông Hòa cũng nhấn mạnh rằng quyền lực càng lớn thì trách nhiệm càng cao, đặc biệt trong lĩnh vực phức tạp như đất đai. Sự giám sát, hỗ trợ từ cấp trên là điều kiện bắt buộc để đảm bảo cấp xã thực hiện đúng luật, đúng thẩm quyền và không lạm dụng quyền lực. Ông đề xuất cần có sự phân cấp rõ ràng và tuân thủ theo các quy định của luật đất đai, luật đấu thầu hiện hành. Cần giới hạn loại dự án, diện tích đất hoặc giá trị mà cấp xã được quyết định. Đồng thời, cần tăng cường giám sát, kiểm tra từ cấp trên và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã.

Về nguy cơ lạm quyền, ông Hòa không né tránh thực tế này và nhấn mạnh rằng phân quyền là cần thiết nhưng phải song hành với kiểm tra, giám sát để tránh tình trạng lạm quyền, lợi dụng chức vụ để trục lợi. Từ thực tiễn địa phương và kinh nghiệm giám sát tại Quốc hội, ông Hòa kiến nghị một số vấn đề cốt lõi để việc phân cấp, phân quyền cho cấp xã được thực hiện hiệu quả, bao gồm phân quyền đúng mức, đúng người; tăng cường giám sát, kiểm tra; và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.

Trong 6 tháng cuối năm 2025, kỳ vọng giải ngân vốn đầu tư công sẽ được đẩy mạnh, góp phần tăng trưởng kinh tế nhờ vào việc phân cấp, phân quyền gắn với yêu cầu rõ ràng về trách nhiệm và kết quả. Sáu tháng đầu năm, giải ngân vốn đầu tư công đạt hơn 268.100 tỷ đồng, đạt 32,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao hơn cùng kỳ năm 2024.

Với vai trò là đòn bẩy kích thích tăng trưởng kinh tế, vốn đầu tư công đã được tập trung vào những dự án trọng điểm quốc gia, nhất là các tuyến cao tốc và hệ thống giao thông liên vùng. Chính phủ đã ban hành nhiều chỉ thị, công điện và trực tiếp kiểm tra hiện trường để tháo gỡ điểm nghẽn trong giải ngân vốn đầu tư công. Việc phân cấp, phân quyền đã tạo điều kiện thuận lợi để các bộ, ngành, địa phương chủ động hơn trong công tác quản lý, trong đó có công tác giải ngân vốn đầu tư công.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vướng mắc, khó khăn cần được tháo gỡ để đạt được mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công trong năm 2025. Việc đẩy mạnh phân cấp cho chính quyền cấp tỉnh và cấp xã theo nguyên tắc địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm đã phát huy tính chủ động, sáng tạo của chính quyền địa phương các cấp. Giải ngân vốn đầu tư công đã trở thành thước đo quan trọng nhất phản ánh năng lực thực thi chính sách của các bộ ngành, địa phương.

Trong bối cảnh phân cấp, phân quyền, đòi hỏi các cấp chính quyền tỉnh, xã phải thực sự nhập cuộc với tinh thần trách nhiệm cao, quyết liệt, kịp thời tháo gỡ những điểm nghẽn. Năm 2025 là năm bản lề của kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2021-2025. Vì thế, giải ngân vốn đầu tư công nhanh, hiệu quả, thúc đẩy tăng trưởng đạt mục tiêu 8% không chỉ là nhiệm vụ trước mắt, mà còn là yếu tố then chốt để tạo bứt phá trong năm cuối của kế hoạch, góp phần hoàn thành các mục tiêu đã đặt ra.