Lời nhủ thiết tha của PGS.TS Hoàng Đình Phi dành cho tân cử nhân Đại học Quốc gia Hà Nội

Trong lễ trao bằng tốt nghiệp diễn ra ngày 3/8, PGS.TS Hoàng Đình Phi, Hiệu trưởng Trường Quản trị và Kinh doanh, Đại học Quốc gia Hà Nội, đã có những lời nhắn nhủ chân thành và thiết tha đến gần 220 tân cử nhân của trường. Với 2 sinh viên tốt nghiệp Xuất sắc và 55 sinh viên đạt loại Giỏi, đây là một thành tích đáng tự hào, đặc biệt khi hầu hết các em đã có việc làm trước khi nhận bằng tốt nghiệp và nhiều em đã được tuyển dụng vào các doanh nghiệp và tập đoàn lớn.

PGS.TS Hoàng Đình Phi nhấn mạnh rằng bên cạnh việc được trang bị kiến thức chuyên môn vững vàng, các tân cử nhân còn được rèn luyện kỹ năng mềm, kỹ năng lãnh đạo và tư duy sáng tạo. Đây là những yếu tố quan trọng giúp các tân cử nhân có thể thành công trên con đường sự nghiệp.

Trước hết, ông Phi khuyên các tân cử nhân cần phải nhận thức được tầm quan trọng của việc không để bản thân bị điều khiển bởi AI, mạng xã hội và những trò chơi vô nghĩa. Thay vào đó, hãy dành thời gian để xây dựng các mối quan hệ xã hội, chăm học, chăm làm để không bị Internet và AI thay thế.

Ông cũng bày tỏ kỳ vọng rằng trong khoảng 10 năm nữa, lứa sinh viên này có thể sẽ trở thành giám đốc điều hành, chủ tịch trong các doanh nghiệp. Tuy nhiên, để đạt được điều này, các tân cử nhân cần phải bắt đầu từ những việc nhỏ nhặt, như mở cửa, pha trà, và làm việc với trách nhiệm cao ở bất kỳ vị trí nào trong doanh nghiệp.

Đặc biệt, ông Phi nhấn mạnh rằng trong 5 năm đầu tiên, việc nhảy việc là điều bình thường. Các em cần phải biết đối diện và chấp nhận khó khăn trong ngắn hạn để có thể ổn định công việc trong dài hạn.

Cuối cùng, PGS.TS Hoàng Đình Phi gửi gắm tới sinh viên một thông điệp ấm áp: hãy chăm học, chăm làm và sống thật tử tế. Hãy dành thời gian cho gia đình, bạn bè và xã hội, và đừng để công việc cuốn trôi khiến mình không thể chia sẻ, giúp đỡ người khác. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc chăm học, chăm làm không chỉ giúp bản thân mà còn giúp gia đình và xã hội, và phải biết chia sẻ, giúp đỡ với tất cả mọi người xung quanh.

Xem thêm thông tin tại đây

Con đường sự nghiệp của nhiều lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học không phải lúc nào cũng diễn ra suôn sẻ như mong muốn. Họ thường phải đối mặt với áp lực từ gia đình, kỳ vọng cá nhân và sự cạnh tranh gay gắt của thị trường lao động. Việc tìm kiếm một công việc phù hợp và ổn định trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Thực tế cho thấy, nhiều lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học phải trải qua một quá trình tìm việc kéo dài, đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt và những yêu cầu khắt khe từ nhà tuyển dụng. Nguyễn Hoàng Anh Khoa, một sinh viên tiêu biểu tốt nghiệp ngành kinh doanh quốc tế tại một trường đại học ở TP HCM, chia sẻ rằng anh đã gặp phải khó khăn khi đi phỏng vấn xin việc. Nhà tuyển dụng tập trung hỏi về kinh nghiệm, kỹ năng xử lý tình huống, giao tiếp và làm việc nhóm, điều này khiến anh cảm thấy bất ngờ và hụt hẫng.

Trần Ngọc Bảo Trân, một lao động trẻ khác tại TP HCM, đã có một khởi đầu suôn sẻ khi được một tập đoàn lớn mời về làm việc với mức lương cao và đãi ngộ hấp dẫn. Tuy nhiên, chỉ sau 3 tháng, Trân quyết định xin nghỉ do không chịu nổi áp lực công việc và nhận ra rằng công việc không phù hợp với bản thân.

Vũ Hoài Thanh, một lao động trẻ quê Quảng Ngãi, đã trải qua một hành trình lập nghiệp đầy gian nan tại TP HCM. Tốt nghiệp cao đẳng ngành kỹ thuật điện, Thanh quyết định lên thành phố với mong muốn tìm được công việc ổn định để phụ giúp gia đình. Tuy nhiên, anh đã gặp phải khó khăn về tài chính và cảm thấy lạc lối vì không biết bắt đầu từ đâu.

Theo ông Nguyễn Lê Vĩnh Lynh, Giám đốc Chi nhánh Công ty CP Ngắm cảnh Việt Nam tại TP HCM, nhiều sinh viên mới tốt nghiệp vẫn còn loay hoay chưa xác định được hướng đi cụ thể. Họ phải đối mặt với áp lực vô hình từ nhiều phía, bao gồm cả kỳ vọng từ gia đình và sự cạnh tranh gay gắt của thị trường lao động.

ThS Nguyễn Thị Kim Phụng, Phó Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Quan hệ doanh nghiệp – Trường ĐH Tài chính – Marketing, cho rằng không phải ai cũng sẵn sàng bước vào guồng quay công việc ngay sau khi ra trường. Nhiều sinh viên mới tốt nghiệp rơi vào trạng thái mông lung, chưa biết bắt đầu từ đâu.

Để không trượt dài trong cảm giác bế tắc, lao động trẻ cần chủ động lên kế hoạch cho giai đoạn chuyển tiếp. Giai đoạn sau tốt nghiệp nên được xem là thời điểm lý tưởng để nghỉ ngơi có chủ đích, học thêm kỹ năng, tham gia thực tập, học cao học hoặc thử sức với công việc trái ngành nhằm mở rộng trải nghiệm và khám phá bản thân.

TS Huỳnh Anh Bình, Giám đốc Trung tâm Hướng nghiệp TP HCM, cho rằng sinh viên mới ra trường hiện nay không thiếu sự hỗ trợ để bắt đầu sự nghiệp. Các trung tâm hỗ trợ việc làm tại trường đại học là địa chỉ đáng tin cậy, cung cấp dịch vụ tư vấn nghề nghiệp, hỗ trợ viết CV, luyện phỏng vấn và giới thiệu cơ hội thực tập, việc làm phù hợp.

Tóm lại, con đường sự nghiệp của lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Họ cần chủ động lên kế hoạch, tích lũy kinh nghiệm, rèn luyện kỹ năng và định hình lộ trình nghề nghiệp để tự tin bước vào thị trường lao động.

Thị trường tuyển dụng trong quý III/2025 dự kiến sẽ tiếp tục đà ổn định như hiện nay, với sự ưu tiên rõ ràng của các doanh nghiệp đối với ứng viên có chuyên môn tốt, am hiểu luật và linh hoạt trong vận hành. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là sự lệch pha giữa cung và cầu lao động đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng cần được giải quyết.

Theo báo cáo mới nhất của Thị trường lao động quý II/2025 từ Vieclam24h, hơn 72,7% người lao động bị sa thải đã chủ động tìm việc trở lại. Tuy nhiên, chỉ có 24,7% trong số họ tìm được công việc phù hợp trong thời gian ngắn. Con số này cho thấy khó khăn trong việc kết nối giữa người lao động và doanh nghiệp. Đồng thời, 77,4% doanh nghiệp đánh giá rằng việc tuyển dụng khó khăn hơn so với cùng kỳ năm trước, đặc biệt là trong việc tuyển dụng nhân viên chính thức và cấp trung.

Lý giải cho tình trạng này, báo cáo chỉ ra rằng người lao động đang tìm kiếm sự ổn định và các điều kiện làm việc có lợi hơn. Trong khi đó, các doanh nghiệp lại đang ưu tiên các biện pháp như tăng kênh tuyển dụng và truyền thông thương hiệu nhà tuyển dụng. Sự chênh lệch này đã khiến việc thu hút và giữ chân nhân tài trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Bà Nguyễn Võ Minh Thư, Phó Trưởng Ban Quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp TPHCM, cũng cho biết rằng nhu cầu tuyển dụng lao động phổ thông của các doanh nghiệp tại các khu chế xuất và công nghiệp vẫn rất lớn. Tuy nhiên, nhiều công ty đang gặp khó khăn trong việc tuyển thêm lao động do hàng loạt rào cản khách quan lẫn chủ quan.

Để thu hẹp khoảng cách giữa người lao động và doanh nghiệp, các chuyên gia cho rằng doanh nghiệp cần cân nhắc hệ lụy dài hạn trước quyết định cắt giảm, tái thiết niềm tin bằng lắng nghe và giao tiếp, cập nhật và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp với kỳ vọng của người lao động. Đối với người lao động, việc duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, đầu tư phát triển kỹ năng liên tục và chủ động xây dựng thương hiệu cá nhân là những yếu tố quan trọng.

Ông Nguyễn Hoàng Thanh Chương, Giám đốc Dịch vụ Tuyển dụng, Adecco Việt Nam, nhận định rằng thị trường tuyển dụng sẽ duy trì đà ổn định, với sự ưu tiên của doanh nghiệp đối với ứng viên có chuyên môn tốt, am hiểu luật và linh hoạt trong vận hành. Các vị trí then chốt vẫn được chú trọng tuyển dụng, với yêu cầu cao hơn về các kỹ năng đáp ứng xu hướng tương lai, khả năng thích ứng và tính tuân thủ. Do đó, cả doanh nghiệp và người lao động cần phải có sự chuẩn bị và thích nghi để đáp ứng được nhu cầu của thị trường.

Trong bối cảnh hiện nay, việc xây dựng một chiến lược tuyển dụng hiệu quả và bền vững là điều cần thiết. Các doanh nghiệp cần phải tìm hiểu và nắm bắt được nhu cầu, nguyện vọng của người lao động để có thể thu hút và giữ chân nhân tài. Bên cạnh đó, người lao động cũng cần phải không ngừng học hỏi, phát triển kỹ năng và kiến thức để có thể đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động.

Thị trường lao động cuối năm hiện nay đang chứng kiến một bức tranh đan xen giữa cơ hội và thách thức. Mặc dù bối cảnh kinh tế chung vẫn còn nhiều khó khăn, song nhiều doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực khác nhau đang đẩy mạnh tuyển dụng, tạo cơ hội cho người lao động tìm kiếm công việc mới với mức thù lao hấp dẫn hơn. Đây là một tín hiệu tích cực trong bối cảnh hiện nay.

Theo các chuyên gia, việc tăng nhu cầu tuyển dụng lao động từ các doanh nghiệp cho thấy sự phục hồi và mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. Điều này không chỉ giúp người lao động có thêm lựa chọn việc làm, mà còn tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội, thị trường lao động cũng đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là vấn đề về kỹ năng và chất lượng lao động.

Một trong những thách thức lớn mà người lao động và doanh nghiệp phải đối mặt là khoảng cách về kỹ năng. Nhiều người lao động chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng và kiến thức cần thiết để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động hiện đại. Điều này đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ các cơ quan quản lý và các tổ chức đào tạo trong việc xây dựng và triển khai các chương trình đào tạo phù hợp, giúp người lao động nâng cao kỹ năng và khả năng cạnh tranh.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng phải đối mặt với thách thức trong việc tuyển dụng và giữ chân nhân tài. Trong bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động, việc tìm kiếm và giữ chân những nhân viên có năng lực và phù hợp với chiến lược phát triển của doanh nghiệp trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Các doanh nghiệp cần xây dựng môi trường làm việc hấp dẫn, chính sách thu hút và phát triển nhân tài để tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động.

Để nắm bắt được xu hướng và yêu cầu của thị trường lao động, việc phân tích và dự báo nhu cầu lao động theo ngành, nghề và khu vực là rất quan trọng. Điều này sẽ giúp người lao động, các cơ quan quản lý và doanh nghiệp có những quyết sách phù hợp, hỗ trợ hiệu quả cho quá trình phát triển kinh tế – xã hội. Một số nguồn dữ liệu từ Tổng cục Thống kê và các tổ chức kinh tế khác đang cung cấp thông tin quan trọng về tình hình lao động và việc làm, giúp các bên liên quan có cái nhìn tổng quan và chính xác hơn về thị trường lao động.

Cuối cùng, việc kết nối giữa người lao động, doanh nghiệp và các cơ quan quản lý cần được tăng cường thông qua các dịch vụ việc làm và các nền tảng tuyển dụng trực tuyến. Sự phát triển của công nghệ đã tạo ra nhiều cơ hội cho người lao động và doanh nghiệp tiếp cận thông tin về việc làm và tuyển dụng một cách nhanh chóng và hiệu quả. Điều này góp phần thúc đẩy quá trình tuyển dụng và tìm kiếm việc làm, đồng thời hỗ trợ sự phát triển bền vững của thị trường lao động.

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, việc lựa chọn ngành học đã trở thành một quyết định quan trọng cho tương lai. Mới đây, Viện CFA và Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã công bố những phát hiện mới về ngành tài chính và các ngành học khác. Ngành tài chính, vốn được xem là con đường dẫn đến sự ổn định và thu nhập cao, đang dần mất vị thế trước các ngành học ít được chú ý như dinh dưỡng, xây dựng, nông nghiệp.

Báo cáo của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã chỉ ra sự trỗi dậy của các ngành nhân văn, lĩnh vực lâu nay bị xem là kém thực dụng. Điều này cho thấy thị trường lao động đang có sự dịch chuyển trong tiêu chí tuyển dụng. Theo kết quả khảo sát của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, các ngành học đại học có tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất tại Mỹ bao gồm: Khoa học dinh dưỡng (0,4%), Dịch vụ xây dựng (0,7%), Khoa học động thực vật (1%), Kỹ thuật xây dựng (1%), Giáo dục đặc biệt (1%), Nông nghiệp (1,2%), Giáo dục mầm non (1,3%), Kỹ thuật hàng không vũ trụ (1,4%), Điều dưỡng (1,4%), và Khoa học trái đất (1,5%).

Những số liệu này cho thấy các ngành STEM như khoa học máy tính, từng là điểm nóng tuyển dụng trong suốt giai đoạn hậu đại dịch, cũng ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp cao. Trong khi đó, nhu cầu tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp các ngành khoa học xã hội và nhân văn lại đang gia tăng. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang góp phần làm đảo lộn những định hướng nghề nghiệp truyền thống. Nếu trước đây, các ngành công nghệ và tài chính được xem là vùng đất hứa thì nay, nhu cầu về tư duy sáng tạo, khả năng giao tiếp, xử lý tình huống – những kỹ năng đặc trưng của khối ngành nhân văn – lại ngày càng được đề cao.

Ông Peter Watkins, Giám đốc cao cấp phụ trách chương trình đại học của Viện CFA, cho rằng AI đang thay đổi cả giá trị của tấm bằng đại học. Ông Robert Goldstein, Giám đốc vận hành của tập đoàn BlackRock, cũng thẳng thắn thừa nhận công ty đang ưu tiên tuyển dụng sinh viên các ngành như lịch sử, văn học Anh – những người có khả năng tư duy tổng hợp, phân tích sâu sắc và linh hoạt trong môi trường công nghệ biến đổi. Trong bối cảnh AI dần đảm nhiệm các công việc mang tính kỹ thuật, khả năng làm người – với tư duy phản biện, sáng tạo và cảm xúc – trở thành lợi thế cạnh tranh mới.

Lựa chọn ngành học cần cân bằng giữa đam mê và thực tế. Kết quả khảo sát và số liệu thực tế đều cho thấy sinh viên ngày nay ngày càng thực tế hơn trong việc lựa chọn ngành học. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc chỉ nên chọn ngành hot. Ngược lại, những ngành tưởng chừng ít ăn khách lại đang khẳng định vai trò ngày càng quan trọng trong kỷ nguyên AI. Thị trường lao động đang không ngừng biến động. Một ngành có thể là ngôi sao hôm nay nhưng trở nên dư thừa chỉ sau vài năm.

Chính vì vậy, các bạn trẻ cần hiểu rõ thế mạnh, sở thích của bản thân, đồng thời cập nhật thường xuyên thông tin về nhu cầu nhân lực và xu hướng nghề nghiệp trong tương lai. Chọn ngành học không chỉ là bước khởi đầu cho sự nghiệp, mà còn là quyết định chiến lược về đầu tư cá nhân. Trong bối cảnh AI và công nghệ số đang làm thay đổi sâu sắc thị trường lao động, một tấm bằng đại học chỉ phát huy giá trị khi nó được lựa chọn dựa trên sự kết hợp hài hòa giữa đam mê, năng lực cá nhân và hiểu biết thực tế về xu hướng nghề nghiệp.

Học sinh, sinh viên cần hướng tới sự linh hoạt, khả năng thích ứng và tư duy dài hạn – những yếu tố ngày càng được các nhà tuyển dụng đánh giá cao. Để biết thêm thông tin về các ngành học và xu hướng nghề nghiệp, bạn có thể truy cập vào trang web của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York hoặc Viện CFA để cập nhật thông tin mới nhất.

Trong bối cảnh biến động hiện nay, các chương trình phát triển con người và xây dựng thế hệ kế thừa đang ngày càng chú trọng đến vai trò của mentoring và coaching. Tại Việt Nam, mặc dù chưa được nhận diện rộng rãi, mentoring đang âm thầm phát triển như một dòng suối chảy ngầm dưới nền văn hóa doanh nghiệp.

Bà Lê Thị Thanh Lâm, nguyên Phó tổng giám đốc Công ty CP Sài Gòn Food, là một trong những người tiên phong trong việc triển khai mentoring tại Việt Nam. Với kinh nghiệm thực tế và kỹ năng lãnh đạo, bà đã xây dựng các câu lạc bộ Mentoring tại Sài Gòn Food, Hội đồng Tư vấn Hỗ trợ Khởi nghiệp Quốc gia – phía Nam và Hội Nữ Doanh Nhân TP.HCM (HAWEE). Theo bà Lâm, mentoring đã thay đổi cách làm việc và sống của bà. “Ba từ khóa quan trọng nhất tôi áp dụng là: định hướng, dẫn dắt và đồng hành”, bà chia sẻ.

Mentoring giúp rèn luyện kỹ năng lãnh đạo hiệu quả, biết lắng nghe, đặt câu hỏi, xây dựng lòng tin và tạo không gian an toàn để người khác dám chia sẻ thật lòng. Qua quá trình mentoring, không chỉ người được hướng dẫn phát triển mà người mentor cũng trưởng thành hơn trong quá trình đồng hành. Cuốn sách “Người cố vấn” của bà Lâm là một trong những cuốn sách đầu tiên về mentoring do người Việt viết, không chỉ chia sẻ kinh nghiệm thực tế mà còn lan tỏa sâu rộng những giá trị của mentoring đến với nhiều người.

Trong thời đại biến động, một người mentor giỏi cần hội đủ bốn yếu tố cốt lõi: kinh nghiệm thực tế, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng đặt câu hỏi và kỹ năng kể chuyện. Những yếu tố này giúp người mentor không chỉ truyền tải kiến thức mà còn truyền cảm hứng cho người học. Mentoring không chỉ giúp người trẻ phát triển mà còn giúp người lãnh đạo trưởng thành hơn trong việc lãnh đạo và quản lý.

Mentoring cũng là một phương pháp phát triển con người và xây dựng đội ngũ kế thừa trong tổ chức. Với tính kế thừa liên tục, mentoring giúp truyền lại kinh nghiệm, kỹ năng và tinh thần học hỏi giữa các thế hệ. Qua đó, tổ chức có thể xây dựng được đội ngũ kế thừa vững chắc và phát triển bền vững.

Tương lai của lĩnh vực mentoring và coaching tại Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Mentoring sẽ trở thành một nét văn hóa trong các tổ chức, giúp xây dựng đội ngũ kế thừa và phát triển nhân lực bền vững. Với những giá trị tích cực mà mentoring mang lại, không khó để hiểu tại sao phương pháp này đang ngày càng được nhiều tổ chức tại Việt Nam áp dụng.