Họa sĩ Lê Thiết Cương – Trithucdoanhnhan.com https://trithucdoanhnhan.com Trang tin tức doanh nhân Việt Nam Sat, 23 Aug 2025 21:49:36 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 https://cloud.linh.pro/trithucdoanhnhan.com/2025/08/trithucdoanhnhan.svg Họa sĩ Lê Thiết Cương – Trithucdoanhnhan.com https://trithucdoanhnhan.com 32 32 Họa sĩ Lê Thiết Cương và những tác phẩm nghệ thuật tối giản https://trithucdoanhnhan.com/hoa-si-le-thiet-cuong-va-nhung-tac-pham-nghe-thuat-toi-gian/ Sat, 23 Aug 2025 21:49:27 +0000 https://trithucdoanhnhan.com/hoa-si-le-thiet-cuong-va-nhung-tac-pham-nghe-thuat-toi-gian/

Ngày 17/7 vừa qua đã trở thành một dấu mốc buồn trong lịch sử nghệ thuật Việt Nam khi họa sĩ Lê Thiết Cương, một trong những tên tuổi hàng đầu của nền hội họa nước nhà, đã ra đi ở tuổi 63 vì bệnh ung thư hiếm gặp. Thông tin về sự ra đi của ông đã gây nên một làn sóng sốc và đau buồn trong cộng đồng văn chương và hội họa.

Trong sự nghiệp, Lê Thiết Cương còn dành tình yêu đặc biệt với gốm, cho biết chỉ có vật liệu này mới hội tụ đủ thiên, địa, nhân, ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Tiếc nuối khi các làng gốm cổ đang dần mai một, ông mang hội họa vào gốm để làm mới, tôn vinh vật liệu, đưa gốm đến gần mọi người.
Trong sự nghiệp, Lê Thiết Cương còn dành tình yêu đặc biệt với gốm, cho biết chỉ có vật liệu này mới hội tụ đủ thiên, địa, nhân, ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Tiếc nuối khi các làng gốm cổ đang dần mai một, ông mang hội họa vào gốm để làm mới, tôn vinh vật liệu, đưa gốm đến gần mọi người.

Trong suốt cuộc đời của mình, Lê Thiết Cương đã để lại dấu ấn sâu đậm và đóng góp đáng kể vào nhiều lĩnh vực của nghệ thuật, bao gồm hội họa, gốm, nhiếp ảnh và giám tuyển các sự kiện mỹ thuật. Với phong cách tối giản đặc trưng, ông đã thể hiện sự tài năng và sáng tạo của mình qua các bức tranh, tác phẩm gốm và các dự án nghệ thuật đa dạng khác.

Họa sĩ Lê Thiết Cương được biết đến với khả năng tạo ra những tác phẩm chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc trong sự đơn giản. Ông đã tổ chức nhiều triển lãm cá nhân và tham gia vào các hoạt động nghệ thuật khác nhau, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên trường quốc tế. Các tác phẩm của ông không chỉ phản ánh sự tinh tế và nhạy cảm của một nghệ sĩ mà còn thể hiện sự gắn kết với các giá trị văn hóa và tinh thần của dân tộc.


 Bức  Bàn ghế  được Lê Thiết Cương triển lãm năm 2018. Các bức vẽ của ông dùng tông xám, đen là chủ đạo. Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha từng nhận định tranh Lê Thiết Cương ''khó lường, mỗi bức hầu như chỉ chọn một tông màu chính rồi hòa tan màu sắc ấy trên mặt phẳng tĩnh lặng''. Từ con người, đồ vật, phong cảnh đều được Lê Thiết Cương vẽ đơn giản, đôi khi chỉ bằng các nét gạch, song khiến người xem dành nhiều thời gian để phân tích những tầng ý nghĩa mà ông gửi gắm.
Bức Bàn ghế được Lê Thiết Cương triển lãm năm 2018. Các bức vẽ của ông dùng tông xám, đen là chủ đạo. Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha từng nhận định tranh Lê Thiết Cương ”khó lường, mỗi bức hầu như chỉ chọn một tông màu chính rồi hòa tan màu sắc ấy trên mặt phẳng tĩnh lặng”. Từ con người, đồ vật, phong cảnh đều được Lê Thiết Cương vẽ đơn giản, đôi khi chỉ bằng các nét gạch, song khiến người xem dành nhiều thời gian để phân tích những tầng ý nghĩa mà ông gửi gắm.

Một trong những tác phẩm tiêu biểu và nổi tiếng của Lê Thiết Cương là bức sơn dầu ‘Độc thoại’, đây là minh chứng cho phong cách tối giản mà ông đã dày công xây dựng và phát triển. Ngoài ra, ông còn thực hiện nhiều bức vẽ minh họa cho các cuốn sách nổi tiếng, bao gồm ‘Anh hùng còn chi – di cảo’ của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp và nhiều sách khác của các nhà văn, nhà nghiên cứu có tên tuổi.

Một trong tác phẩm gốm cuối cùng của Lê Thiết Cương, hoàn thiện hôm 31/5. Trên thân bình, họa sĩ trích một câu trong truyện ngắn Tướng về hưu của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp: ''Cả đời cha tôi gắn với súng đạn chiến tranh''. Năm 1985, ngày nào họa sĩ cũng đạp xe sang Bát Tràng. Nhờ đó, ông học được các công đoạn làm gốm, từ củi lửa, vuốt nặn, vào lò, ra lò, hình thành niềm yêu thích vật liệu. Họa sĩ từng cho rằng mỹ thuật của người Việt nằm trong gốm.
Một trong tác phẩm gốm cuối cùng của Lê Thiết Cương, hoàn thiện hôm 31/5. Trên thân bình, họa sĩ trích một câu trong truyện ngắn Tướng về hưu của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp: ”Cả đời cha tôi gắn với súng đạn chiến tranh”. Năm 1985, ngày nào họa sĩ cũng đạp xe sang Bát Tràng. Nhờ đó, ông học được các công đoạn làm gốm, từ củi lửa, vuốt nặn, vào lò, ra lò, hình thành niềm yêu thích vật liệu. Họa sĩ từng cho rằng mỹ thuật của người Việt nằm trong gốm.

 Đề tài quen thuộc khác trong sự nghiệp của Lê Thiết Cương là ghế. Tháng 9/2019, ông tổ chức triển lãm  Chuyện ghế , với 30 tác phẩm do ông thiết kế trong 18 năm, mang tinh thần truyền thống kết hợp hiện đại. Hầu như mỗi chiếc chỉ có một màu, hình khối không cầu kỳ. Tác phẩm điêu khắc trong hình   được làm bằng sắt hàn, có màu đỏ rực, được liên kết từ những hình khối không cân bằng. 
 Họa sĩ từng nói: '' Trong kiến trúc và đặc biệt kiến trúc hiện đại, ghế không chỉ để ngồi. Nó là một yếu tố trang trí, song hành cùng kiến trúc. Không nên bó hẹp ghế trong nghĩa đen của nó''. Lê Thiết Cương đặt tác phẩm giữa lằn ranh của giá trị sử dụng và nghệ thuật, mỗi người khi chiêm ngưỡng sẽ có những cảm nhận riêng.
Đề tài quen thuộc khác trong sự nghiệp của Lê Thiết Cương là ghế. Tháng 9/2019, ông tổ chức triển lãm Chuyện ghế , với 30 tác phẩm do ông thiết kế trong 18 năm, mang tinh thần truyền thống kết hợp hiện đại. Hầu như mỗi chiếc chỉ có một màu, hình khối không cầu kỳ. Tác phẩm điêu khắc trong hình được làm bằng sắt hàn, có màu đỏ rực, được liên kết từ những hình khối không cân bằng.
Họa sĩ từng nói: ” Trong kiến trúc và đặc biệt kiến trúc hiện đại, ghế không chỉ để ngồi. Nó là một yếu tố trang trí, song hành cùng kiến trúc. Không nên bó hẹp ghế trong nghĩa đen của nó”. Lê Thiết Cương đặt tác phẩm giữa lằn ranh của giá trị sử dụng và nghệ thuật, mỗi người khi chiêm ngưỡng sẽ có những cảm nhận riêng.

Lê Thiết Cương cũng có một tình yêu đặc biệt với gốm, một vật liệu mà ông cho rằng hội tụ đủ các yếu tố của vũ trụ: thiên, địa, nhân, ngũ hành. Ông đã không ngừng tìm tòi và sáng tạo để mang hội họa vào gốm, nhằm làm mới và tôn vinh vật liệu truyền thống này. Các tác phẩm gốm của ông không chỉ thể hiện sự tinh tế và khéo léo mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc về triết lý và nghệ thuật.

Phong cách được Lê Thiết Cương áp dụng trong những bức minh họa. Năm 2023, họa sĩ vẽ minh họa bìa cuốn Anh hùng còn chi - di cảo của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, bạn vong niên của ông. Lê Thiết Cương cũng thực hiện tranh bìa cho sách của nhà văn Nguyễn Quang Lập, nhà nghiên cứu Văn Giá, Hoàng Ngọc Hiến, nhà phê bình Nguyễn Thị Minh Thái. Ảnh: Nhã Nam
Phong cách được Lê Thiết Cương áp dụng trong những bức minh họa. Năm 2023, họa sĩ vẽ minh họa bìa cuốn Anh hùng còn chi – di cảo của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, bạn vong niên của ông. Lê Thiết Cương cũng thực hiện tranh bìa cho sách của nhà văn Nguyễn Quang Lập, nhà nghiên cứu Văn Giá, Hoàng Ngọc Hiến, nhà phê bình Nguyễn Thị Minh Thái. Ảnh: Nhã Nam
Lê Thiết Cương tốt nghiệp trung học năm 1984, sau đó theo học tại trường Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội từ năm 1985 đến năm 1990. Ông có hơn 30 năm theo đuổi phong cách hội họa tối giản, thực hành và thể nghiệm qua nhiều nhánh rẽ khác nhau: đậm nhạt, hòa sắc, hình và nét. Ông từng nói về quan điểm sáng tác: ''Tối giản là tôi, tôi là tối giản. Tối giản là 'cá tính cốt tử' của tôi, là ADN, là vân tay, là người nào của ấy, là căn cước tôi". Họa sĩ còn có duyên viết phê bình, đã ra mắt cuốn Thấy (2017), Trò chuyện với hội họa (2025). Trong vai trò nhà phê bình, ông "chỉ dựa trên chính bức tranh để phân tích và đưa ra nhận định, tuyệt đối không nghe tác giả nói về tác phẩm của họ".
Lê Thiết Cương tốt nghiệp trung học năm 1984, sau đó theo học tại trường Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội từ năm 1985 đến năm 1990. Ông có hơn 30 năm theo đuổi phong cách hội họa tối giản, thực hành và thể nghiệm qua nhiều nhánh rẽ khác nhau: đậm nhạt, hòa sắc, hình và nét. Ông từng nói về quan điểm sáng tác: ”Tối giản là tôi, tôi là tối giản. Tối giản là ‘cá tính cốt tử’ của tôi, là ADN, là vân tay, là người nào của ấy, là căn cước tôi”. Họa sĩ còn có duyên viết phê bình, đã ra mắt cuốn Thấy (2017), Trò chuyện với hội họa (2025). Trong vai trò nhà phê bình, ông “chỉ dựa trên chính bức tranh để phân tích và đưa ra nhận định, tuyệt đối không nghe tác giả nói về tác phẩm của họ”.

Trong suốt sự nghiệp của mình, Lê Thiết Cương đã không ngừng khám phá và kết hợp với các nghệ sĩ khác, bao gồm nhà văn, nhà điêu khắc và các nghệ sĩ đa phương tiện, để tạo ra các dự án nghệ thuật độc đáo và sáng tạo. Những nỗ lực và đóng góp của ông đã làm phong phú thêm nền nghệ thuật Việt Nam và để lại một di sản quý giá cho thế hệ nghệ sĩ sau này.

Họa sĩ mê đọc sách, nhất là những cuốn kinh Phật, sách triết học phương Đông. Bố mẹ đều theo Phật giáo, đời sống tinh thần của ông cũng được nuôi dưỡng nhờ truyền thống gia đình. Tư tưởng Phật giáo liên hệ mật thiết với trường phái tối giản của Lê Thiết Cương. Ông quan niệm vẽ cũng là tu, hành thiền. Tháng 9 năm ngoái, họa sĩ kết hợp nhà văn Nguyễn Việt Hà, nhà điêu khắc Đinh Công Đạt triển lãm dự án nghệ thuật Mặt khác - Otherwise. Trên chiếc mặt nạ được Đinh Công Đạt tạo hình từ giấy bồi, sơn ta, nặn theo khuôn mặt của ba người, Lê Thiết Cương viết lên kinh Phật.
Họa sĩ mê đọc sách, nhất là những cuốn kinh Phật, sách triết học phương Đông. Bố mẹ đều theo Phật giáo, đời sống tinh thần của ông cũng được nuôi dưỡng nhờ truyền thống gia đình. Tư tưởng Phật giáo liên hệ mật thiết với trường phái tối giản của Lê Thiết Cương. Ông quan niệm vẽ cũng là tu, hành thiền. Tháng 9 năm ngoái, họa sĩ kết hợp nhà văn Nguyễn Việt Hà, nhà điêu khắc Đinh Công Đạt triển lãm dự án nghệ thuật Mặt khác – Otherwise. Trên chiếc mặt nạ được Đinh Công Đạt tạo hình từ giấy bồi, sơn ta, nặn theo khuôn mặt của ba người, Lê Thiết Cương viết lên kinh Phật.
Chăn trâu - tranh gốm ghép của Lê Thiết Cương. Các mảnh gốm được họa sĩ ghép tỉ mỉ, tối giản màu sắc, thể hiện một trong số đề tài ông yêu thích là văn hóa Việt, với hình ảnh nông dân, con trâu, cái liềm.
Chăn trâu – tranh gốm ghép của Lê Thiết Cương. Các mảnh gốm được họa sĩ ghép tỉ mỉ, tối giản màu sắc, thể hiện một trong số đề tài ông yêu thích là văn hóa Việt, với hình ảnh nông dân, con trâu, cái liềm.

Với sự ra đi của Lê Thiết Cương, giới văn chương và hội họa Việt Nam đã mất đi một tài năng lớn, một người đã dành cả cuộc đời mình cho nghệ thuật. Tuy nhiên, những tác phẩm và di sản nghệ thuật của ông sẽ tiếp tục được nhớ đến và tôn vinh như một minh chứng cho tài năng và lòng đam mê nghệ thuật không giới hạn.


 Lê Thiết Cương sáng tác tranh  Phóng sinh , lấy cảm hứng từ thơ Đặng Đình Hưng, ra mắt tại triển lãm năm 2021. Tính đến khi nhà thơ mất năm 1990, họa sĩ làm học trò của ông sáu năm. Thời gian ấy, Lê Thiết Cương được học về nghệ thuật nói chung, trong đó có hội họa. '' Ông là người đã phát hiện ra hạt tối giản trong tôi và vun đắp tôi đi theo con đường này'', họa sĩ từng nói. 
 Sinh thời, nhà thơ Đặng Đình Hưng có những sáng tác theo trường phái tối giản. Trong đó, ông không nhấn mạnh ở câu chuyện mà tập trung vào từ ngữ. Nhà nghiên cứu Nguyễn Thị Thúy Hạnh phân tích: ''Đặng Đình Hưng tìm cách chơi giữa khoảng cách chữ cái hoặc dấu, chủ ý làm gián đoạn tính liên tục của âm thanh và hình ảnh''.
Lê Thiết Cương sáng tác tranh Phóng sinh , lấy cảm hứng từ thơ Đặng Đình Hưng, ra mắt tại triển lãm năm 2021. Tính đến khi nhà thơ mất năm 1990, họa sĩ làm học trò của ông sáu năm. Thời gian ấy, Lê Thiết Cương được học về nghệ thuật nói chung, trong đó có hội họa. ” Ông là người đã phát hiện ra hạt tối giản trong tôi và vun đắp tôi đi theo con đường này”, họa sĩ từng nói.
Sinh thời, nhà thơ Đặng Đình Hưng có những sáng tác theo trường phái tối giản. Trong đó, ông không nhấn mạnh ở câu chuyện mà tập trung vào từ ngữ. Nhà nghiên cứu Nguyễn Thị Thúy Hạnh phân tích: ”Đặng Đình Hưng tìm cách chơi giữa khoảng cách chữ cái hoặc dấu, chủ ý làm gián đoạn tính liên tục của âm thanh và hình ảnh”.
Tiễn biệt nghệ sĩ Lê Thiết Cương
Tiễn biệt nghệ sĩ Lê Thiết Cương
]]>
Họa sĩ Lê Thiết Cương hồi sinh văn chương Nguyễn Huy Thiệp bằng gốm https://trithucdoanhnhan.com/hoa-si-le-thiet-cuong-hoi-sinh-van-chuong-nguyen-huy-thiep-bang-gom/ Sun, 17 Aug 2025 22:08:51 +0000 https://trithucdoanhnhan.com/hoa-si-le-thiet-cuong-hoi-sinh-van-chuong-nguyen-huy-thiep-bang-gom/

Họa sĩ Lê Thiết Cương, một cái tên gắn liền với phong cách nghệ thuật riêng biệt và triết lý tối giản, đã ra đi vào ngày 17/7/2025, để lại nỗi tiếc thương sâu sắc trong giới nghệ thuật và những người yêu văn hóa. Nhớ đến ông, người ta nhớ đến những câu chuyện về hội họa, về những chia sẻ sâu sắc và đầy cảm xúc về đời sống và văn hóa, đặc biệt là sự đam mê không giới hạn với gốm.

Không gian ký ức của họa sĩ Bảo Ly
Không gian ký ức của họa sĩ Bảo Ly

Lê Thiết Cương sinh năm 1962, là một họa sĩ có phong cách riêng biệt, với triết lý về tối giản trong nghệ thuật. Ông đã chọn “con đường tối giản để đi về bến của mình”, như một cách để tìm kiếm sự bình yên và sâu sắc trong cuộc sống. Đối với ông, con đường nghệ thuật không chỉ là việc tạo ra những tác phẩm đẹp, mà còn là hành trình khám phá bản thân và thế giới xung quanh.

Tác phẩm của họa sĩ Lê Thiết Cương trưng bày tại Cococasa Hội An. Ảnh: N.T
Tác phẩm của họa sĩ Lê Thiết Cương trưng bày tại Cococasa Hội An. Ảnh: N.T

Gốm là một chất liệu mà Lê Thiết Cương đặc biệt yêu thích và dành nhiều tâm sức để nghiên cứu và phát triển. Ông đã dành nhiều thời gian để học hỏi và tìm hiểu về gốm, từ men, từ than củi, từ lò, từ nhiệt độ… cho đến việc vẽ họa tiết lên sản phẩm trước khi cho vào lò nung. Sự đam mê với gốm của ông đã dẫn đến nhiều triển lãm và hoạt động nghệ thuật đặc biệt, mang đến cho công chúng những trải nghiệm mới mẻ và thú vị.

Năm 2022, Lê Thiết Cương cùng với một số nghệ sĩ khác đã tổ chức triển lãm “Con giống” tại Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng. Triển lãm này đã để lại nhiều dấu ấn trong đời sống mỹ thuật của Đà Nẵng, góp phần làm giàu thêm nền văn hóa nghệ thuật của thành phố. Những tác phẩm trong triển lãm không chỉ là những sản phẩm nghệ thuật đơn thuần, mà còn là sự thể hiện của tâm hồn và triết lý của Lê Thiết Cương.

Đặc biệt, Lê Thiết Cương đã dành nhiều tâm sức để thúc đẩy sáng tạo nghệ thuật cho các nghệ sĩ trẻ. Ông đã chọn Lê Ngọc Thuận, chủ nhân của Cococasa Gallery tại Hội An, là người được ông hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm. Qua việc chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, Lê Thiết Cương đã giúp nhiều nghệ sĩ trẻ phát triển tài năng và định hướng trong sự nghiệp.

Với gốm, Lê Thiết Cương không chỉ thấy được cái hay và cái đẹp, mà còn thấy được sự kết nối giữa trời và người nghệ nhân. Ông đã khẳng định rằng gốm Việt Nam có giá trị cao và độc đáo, được thế giới công nhận. Ông tin rằng, qua những sản phẩm gốm, người ta có thể cảm nhận được tinh thần và tâm hồn của người nghệ nhân.

Qua những hoạt động nghệ thuật của mình, Lê Thiết Cương đã để lại nhiều ân tình cho giới nghệ thuật và những người yêu văn hóa. Dù đã ra đi, nhưng những gì ông để lại sẽ còn mãi là một phần của lịch sử nghệ thuật Việt Nam. Những tư tưởng và triết lý về nghệ thuật của ông sẽ tiếp tục được lưu giữ và phát huy, góp phần làm giàu thêm nền văn hóa của dân tộc.

Lê Thiết Cương đã có nhiều triển lãm và hoạt động nghệ thuật trong suốt sự nghiệp của mình. Một trong những triển lãm đáng chú ý là “Gốm Thiệp”, được tổ chức tại Hội An vào tháng 6 vừa qua. Đây là một triển lãm đặc biệt, với gốm là chất liệu chính, thể hiện sự sáng tạo và đam mê của Lê Thiết Cương trong lĩnh vực này.

Anh đã có những chia sẻ sâu sắc về nghệ thuật và cuộc sống. Như khi anh nói về chiếc then cửa nghệ thuật, rằng nó đã giữ yên được cho ngôi nhà, giữ yên được lòng người, thì mới có thể giúp cho dân tộc này đi qua được “mùa chiến tranh” để đến với hòa bình. Những lời chia sẻ này không chỉ là những suy nghĩ về nghệ thuật, mà còn là những cảm nhận sâu sắc về cuộc sống và con người.

Dù đã ra đi, nhưng những tư tưởng và triết lý về nghệ thuật của Lê Thiết Cương sẽ còn mãi là một phần của di sản văn hóa Việt Nam. Những gì ông để lại sẽ tiếp tục truyền cảm hứng cho các nghệ sĩ và những người yêu văn hóa, giúp họ tiếp tục khám phá và sáng tạo trong lĩnh vực nghệ thuật.

Ví dụ về một liên kết

]]>