Kon Tum – Một điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá vẻ đẹp của ruộng bậc thang vào cuối tháng 7. Xã Ngọc Linh, cách trung tâm Kon Tum hơn 100 km, là một điểm đến nổi tiếng với dược liệu sâm cùng tên. Tuy nhiên, ít người biết rằng nơi đây còn có những ruộng bậc thang đổi sắc vàng rực rỡ vào cuối tháng 7.

Ruộng nằm bên triền núi Ngọc Linh, khối núi cao nhất miền Trung thuộc hai tỉnh Quảng Ngãi và Quảng Nam. Xã Ngọc Linh là nơi sinh sống chủ yếu của người đồng bào dân tộc Xơ Đăng. Họ thường dựng những chòi bằng nứa lá gần ruộng để nghỉ ngơi khi canh tác lúa. Mùa lúa ở Ngọc Linh bắt đầu từ giữa tháng 3 và kéo dài đến cuối tháng 7. Do điều kiện tự nhiên đặc trưng, mỗi năm bà con chỉ gieo trồng một vụ lúa xuân hè, với thời gian canh tác khoảng 4 tháng, để đảm bảo cây lúa sinh trưởng tốt và cho năng suất cao.

Người dân xã Ngọc Linh thường gọi gia đình, họ hàng làm giúp nhau mỗi khi tới mùa gặt. Do địa hình chia cắt mạnh, diện tích mỗi ô ruộng đều rất nhỏ hẹp, người dân nơi đây không thể sử dụng máy móc hay trâu bò trong sản xuất. Từ khâu bừa đất, cấy lúa cho đến thu hoạch đều được thực hiện hoàn toàn thủ công.

Người dân gặt lúa bằng liềm, gom thành lọn. Sau khi gom lúa lại một chỗ, người dân tuốt lúa bằng chiếc bồ, một công cụ truyền thống được làm bằng tre và mây. Ông A Biên cho biết bồ được người Xơ Đăng làm bằng tre và mây, để đập lúa và tách hạt. Cấu tạo của bồ gồm ba bộ phận chính. Thân bồ là tấm phên lớn đan bằng tre có độ dẻo nhất định, dựng đứng như một vách chắn nhằm hạn chế hạt lúa văng ra ngoài trong quá trình đập.

Bên trong lòng bồ là khung đập, gồm các thanh gỗ chắc chắn xếp song song theo chiều ngang, đóng vai trò như mặt sàn khi người dân vung bó lúa đập mạnh, làm hạt bung khỏi bông. Đáy bồ được thiết kế lõm xuống với độ sâu vừa phải làm khoang chứa, hạt lúa sau khi tách khỏi bông rơi xuống.

Gần đây, ruộng bậc thang ở triền núi Ngọc Linh thu hút những bạn trẻ thích đi du lịch khám phá, quay video trải nghiệm. Chị Huyền Tỷ, một TikToker, cho biết nhiều người xem bất ngờ khi ruộng bậc thang nơi đây đẹp không thua kém ruộng ở vùng Tây Bắc.

Theo UBND xã Ngọc Linh, xã có diện tích trồng lúa hơn 300 ha. Gắn với cây lúa, người Xơ Đăng còn gìn giữ nhiều giá trị văn hóa như Lễ hội mừng lúa mới – để cả làng sum họp, dâng lễ tạ ơn thần linh đã ban hạt gạo; lễ cúng máng nước thể hiện sự trân trọng với nguồn nước quý giá từ rừng già.

Xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi, mới đây đã phát động một chương trình kêu gọi ủng hộ để giúp đỡ đồng bào dân tộc Xơ Đăng phát triển kinh tế bền vững. Thay vì nhận hoa chúc mừng trong Đại hội Đảng bộ xã lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030, diễn ra vào ngày 23 và 24 tháng 7, địa phương này đã kêu gọi các tổ chức và cá nhân hỗ trợ cây giống, phân bón và vật tư sản xuất.

Ông Võ Trung Mạnh, Bí thư Đảng ủy xã Tu Mơ Rông, cho biết quyết định không nhận hoa chúc mừng đại hội nhằm tập trung nguồn lực cho việc hỗ trợ người dân phát triển kinh tế. Với khoảng 1.300 hộ dân, trong đó 95% là người dân tộc Xơ Đăng, xã đang đối mặt với tỷ lệ hộ nghèo cao và đời sống khó khăn. Mục tiêu trọng tâm trong nhiệm kỳ 2025-2030 là nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống cho người dân.

Một giải pháp then chốt là xây dựng các mô hình kinh tế có giá trị cao, phù hợp với điều kiện địa phương như cây dược liệu, cà phê, cây ăn quả và cây lâm nghiệp. Những loại cây trồng này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn giúp phủ xanh rừng, bảo vệ môi trường và tạo sinh kế bền vững.

Chương trình ‘Ươm mầm tương lai – Phát triển cây trồng bền vững Tu Mơ Rông’ được triển khai để huy động thêm nguồn lực xã hội hóa. Chương trình này tiếp nhận sự ủng hộ từ các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp nhằm hỗ trợ cây giống và vật tư sản xuất cho người dân. Cổng thông tin điện tử xã Tu Mơ Rông sẽ công khai minh bạch mọi sự đóng góp.

Ngay sau khi thông báo được phát đi, nhiều đơn vị và cá nhân đã đăng ký tham gia ủng hộ. Xã cam kết sẽ tổng hợp và công khai minh bạch mọi sự đóng góp trên Cổng thông tin điện tử xã Tu Mơ Rông ngay sau khi đại hội kết thúc.