Với sự phát triển không ngừng của lĩnh vực công nghệ vũ trụ trên toàn cầu, Việt Nam cũng có cơ hội để vươn lên và khẳng định vị trí của mình trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó, Việt Nam cần chú trọng vào nghiên cứu cơ bản, mở rộng hợp tác quốc tế và tạo môi trường tự do cho các nhà khoa học phát triển.

Theo các chuyên gia quốc tế, việc phát triển khoa học không gian ở các nước tiên tiến đã cho thấy tầm quan trọng của việc đầu tư vào nghiên cứu cơ bản và tạo điều kiện cho các nhà khoa học phát triển tự do. Tại tọa đàm ‘Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới’ do Báo Tiền Phong tổ chức, TS Nguyễn Lương Quang, chuyên gia đến từ Viện Năng lượng nguyên tử và năng lượng thay thế (CEA Paris-Saclay, Pháp), đã chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi từ nghiên cứu hạt nhân sang thiên văn học tại Saclay. Xuất phát từ việc phát triển bộ cảm biến theo dõi lò phản ứng hạt nhân, các nhà khoa học đã linh hoạt chuyển hướng sử dụng công nghệ đó để quan sát bầu trời.

Từ nền tảng siêu dẫn ban đầu, Saclay tiến tới công nghệ lượng tử và thương mại hóa sản phẩm thông qua hợp tác với các startup và tập đoàn. TS Quang nhấn mạnh vai trò của việc chia sẻ mã nguồn mở trong nghiên cứu. Ở các nước phát triển như Pháp hay Canada, nhóm nghiên cứu nhận tài trợ từ ngân sách bắt buộc phải cung cấp mã nguồn mở để các công ty có thể tham gia cùng phát triển.

Tuy nhiên, TS Nguyễn Trọng Hiền, chuyên gia từ Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), cho rằng rào cản lớn nhất của Việt Nam hiện nay là vấn đề quản lý và cơ chế. Nếu không trao sự tự do cho các nhà nghiên cứu, thì rất khó phát triển khoa học thực chất. Ông Hiền cũng nhấn mạnh rằng sở trường lớn nhất của Việt Nam chính là con người.

Để thu hút nhân tài, Việt Nam cần một môi trường thông thoáng. Nhiều trí thức Việt Nam ở nước ngoài muốn về nước nhưng chưa về vì họ không thấy môi trường phù hợp với công việc nghiên cứu. Cơ chế hiện tại chưa thuận lợi để họ cống hiến. Ông Hiền cho rằng mọi công nghệ đột phá đều bắt đầu từ những bước rất nhỏ và xuất phát từ cái có thể làm được, từ sở trường đang có.

TS Quang cũng nhấn mạnh vai trò của việc đầu tư cho vườn ươm startup, các trường chuyên đề và đào tạo thế hệ kế tiếp. Hiện mô hình hợp tác công – tư trong khoa học vẫn còn thiếu vắng tại Việt Nam. Việt Nam cần đầu tư đúng trọng tâm và tạo môi trường tự do cho nhà khoa học để vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ.

Nhìn chung, để phát triển lĩnh vực công nghệ vũ trụ, Việt Nam cần có một chiến lược toàn diện, bao gồm đầu tư vào nghiên cứu cơ bản, tạo điều kiện cho các nhà khoa học phát triển tự do, và hợp tác quốc tế. Với sự quyết tâm và nỗ lực, Việt Nam có thể trở thành một cường quốc trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ trong tương lai.

Tới đây để có thông tin chi tiết

Đọc thêm

Ngày 24 tháng 7, Báo Tiền Phong đã tổ chức một buổi tọa đàm với chủ đề ‘Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới’. Sự kiện này tập trung vào việc khẳng định vai trò quan trọng của ngành công nghệ vũ trụ, đồng thời chỉ ra những thách thức và khó khăn mà ngành phải đối mặt. Dựa trên nền tảng đó, các chuyên gia và khách mời tham dự đã thảo luận về các giải pháp cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghệ đầy tiềm năng này.

Trong bài phát biểu tại buổi tọa đàm, Nhà báo Phùng Công Sưởng, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong, đã nhấn mạnh rằng trong thế kỷ XXI, công nghệ vũ trụ không chỉ còn giới hạn trong các chương trình khám phá không gian của một số ít quốc gia. Ngược lại, ngành công nghệ này đã vươn lên trở thành một trụ cột chiến lược quan trọng trong nhiều nền kinh tế hiện đại. Các ứng dụng của công nghệ vũ trụ đã trở nên thiết thực và gần gũi trong đời sống hàng ngày, bao gồm dự báo thời tiết, phòng chống thiên tai, viễn thông, phát triển nông nghiệp thông minh, giám sát môi trường, quy hoạch đô thị, hỗ trợ logistics, cũng như đóng góp vào lĩnh vực an ninh – quốc phòng.

Ông Sưởng cũng dẫn chứng từ một báo cáo mới nhất của Space Foundation, theo đó, kinh tế vũ trụ toàn cầu trong năm 2024 đã đạt gần 613 tỷ USD và dự kiến sẽ vượt mốc 1.000 tỷ USD vào năm 2030. Kết quả này minh chứng cho tốc độ tăng trưởng ấn tượng và tiềm năng to lớn mà ngành công nghệ vũ trụ đang sở hữu. Mặc dù công nghệ vũ trụ tại Việt Nam hiện còn ở giai đoạn phát triển ban đầu, nhưng ông Sưởng nhận định rằng Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng.

Ông Sưởng bày tỏ tin tưởng rằng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cùng nỗ lực không ngừng của các cơ quan, doanh nghiệp, và đội ngũ khoa học công nghệ, Việt Nam hoàn toàn có thể từng bước làm chủ công nghệ vũ trụ. Điều này không chỉ giúp đất nước đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội, mà còn góp phần đảm bảo quốc phòng – an ninh và nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Buổi tọa đàm cũng là diễn đàn để các chuyên gia thảo luận về những cơ hội và thách thức trong việc phát triển công nghệ vũ trụ tại Việt Nam. Họ đã đưa ra đề xuất về các cơ chế chính sách cần thiết và mô hình hợp tác hiệu quả, với mục tiêu thúc đẩy hình thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia. Trong đó, lĩnh vực công nghệ vũ trụ sẽ đóng vai trò quan trọng với sự tham gia mạnh mẽ của các thành phần trong nền kinh tế.

Thông qua buổi tọa đàm, các chuyên gia và khách mời hy vọng sẽ góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của ngành công nghệ vũ trụ. Từ đó, kêu gọi sự quan tâm, đầu tư nhiều hơn nữa vào lĩnh vực đầy tiềm năng này, đảm bảo sự phát triển bền vững và góp phần vào sự thịnh vượng của đất nước.