Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đang đối mặt với khó khăn khi hàng trăm tấn hàng hóa như thanh long, ớt, đậu bắp bị mắc kẹt tại các kho lạnh do không thể xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU). Nguyên nhân xuất phát từ vướng mắc về thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Trước đây, trách nhiệm cấp phép này thuộc về Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Tuy nhiên, từ ngày 1-7-2025, theo Thông tư 12/2025/TT-BNNMT, việc cấp phép này đã được chuyển sang Sở An toàn thực phẩm tại các địa phương. Sở An toàn thực phẩm tại các địa phương, trong đó có Sở An toàn thực phẩm TPHCM, cho biết vẫn chưa có đủ căn cứ pháp lý để cấp giấy chứng nhận này do sự không rõ ràng trong quy định pháp luật.

Tình trạng này đã gây ra tình trạng tê liệt trong việc xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp Việt Nam. Từ đầu tháng 7 đến nay, nhiều lô hàng như thanh long, ớt, đậu bắp bị mắc kẹt và không thể xuất khẩu sang EU do thiếu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam cho biết có khoảng 250 tấn hàng gia vị trị giá 2,4 triệu USD đang chờ cấp phép.

Đặc biệt, tại tỉnh Bình Thuận, hàng trăm tấn thanh long xuất khẩu đang bị hư hỏng do thời gian lưu kho quá lâu. Trách nhiệm cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu trước đây thuộc về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tuy nhiên, với quy định mới, trách nhiệm này được chuyển về cho địa phương quản lý. Trong khi đó, cơ quan chức năng tại địa phương chưa sẵn sàng để thực hiện nhiệm vụ mới này.

Trong hội nghị tổ chức ngày 29-7 giữa Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) với các địa phương, vấn đề cấp phép vẫn chưa được giải quyết. Việc chậm cấp giấy chứng nhận không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của họ.

Câu chuyện này đặt ra yêu cầu về nguyên tắc ‘trong suốt về mặt kỹ thuật’ trong quản lý nhà nước. Các cơ quan chức năng cần đảm bảo rằng việc thay đổi trong hệ thống quản lý không ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Phân định trách nhiệm và sửa chữa văn bản là việc nội bộ của các đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ và không nên để việc này kéo dài gây hậu quả cho doanh nghiệp.

Ngày 17 tháng 7 năm 2025, Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định giao quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho ông Trần Đức Thắng, Phó tổng Thanh tra Chính phủ thường trực. Ông Trần Đức Thắng đảm nhận vị trí này sau khi ông Đỗ Đức Duy bị Bộ Chính trị cảnh cáo do vi phạm nghiêm trọng trong thời gian担任 chức Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái.

Ông Trần Đức Thắng, 52 tuổi, gốc Vĩnh Phúc, là tiến sĩ Kinh tế và Ủy viên Trung ương Đảng khóa 13. Trước khi được giao quyền Bộ trưởng, ông đã nắm giữ nhiều vị trí quan trọng, bao gồm Phó cục trưởng, Cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính), Ủy viên Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương và Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương. Vào ngày 1 tháng 7 năm 2025, ông Trần Đức Thắng được Thủ tướng điều động giữ chức Phó tổng Thanh tra Chính phủ thường trực.

Cùng ngày, Chủ tịch nước đã ký quyết định tạm đình chỉ chức vụ Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường nhiệm kỳ 2021-2026 đối với ông Đỗ Đức Duy, chờ Quốc hội khóa 15 xem xét miễn nhiệm. Việc này được thực hiện sau khi Bộ Chính trị đã có quyết định cảnh cáo ông Đỗ Đức Duy do những vi phạm nghiêm trọng trong quá khứ.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường được thành lập vào tháng 3 năm 2025, trên cơ sở sáp nhập Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn với Bộ Tài nguyên và Môi trường. Việc bổ nhiệm ông Trần Đức Thắng vào vị trí quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường thể hiện sự điều động và sắp xếp nhân sự có kế hoạch của Chính phủ nhằm đảm bảo hoạt động liên tục và hiệu quả của Bộ.

Ông Trần Đức Thắng sẽ phải đối mặt với những thách thức lớn trong việc lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, một Bộ quan trọng trong Chính phủ, với nhiều nhiệm vụ về quản lý và phát triển nông nghiệp, bảo vệ môi trường và tài nguyên.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động, ông Trần Đức Thắng cần nhanh chóng nắm bắt tình hình và phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của mình trong vị trí mới, xây dựng kế hoạch, lộ trình nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác quản lý và phát triển của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.