Ở phía Tây Bắc thành phố Đà Nẵng, một điểm đến du lịch mới vừa được khai trương, mang tên Trung tâm Văn hóa du lịch cộng đồng Tà Lang – Giàn Bí, tọa lạc tại phường Hải Vân. Đây là địa điểm được xem là nơi sinh hoạt mới của cộng đồng người Cơ tu, đồng thời là điểm nhấn quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc này.

Trung tâm Văn hóa du lịch cộng đồng Tà Lang – Giàn Bí được xây dựng trên diện tích 6.250m2 tại Khu tái định cư Tà Lang – Giàn Bí, thuộc phường Hải Vân, thành phố Đà Nẵng. Dự án này được đầu tư với quy mô hơn 14,9 tỷ đồng, bao gồm khối nhà trung tâm văn hóa du lịch cộng đồng với diện tích xây dựng 910m2 và tổng diện tích sàn khoảng 750m2. Dự án được khởi công vào ngày 31/10/2024 và chính thức khánh thành vào ngày 28/6/2025.

Được biết, trung tâm này không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của 240 hộ đồng bào Cơ tu tại khu vực, những người thuộc diện giải tỏa dự án Đường Hồ Chí Minh đoạn La Sơn – Túy Loan, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, phát huy và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của người Cơ tu. Qua đó, tạo điều kiện cho người dân phát triển du lịch, nâng cao đời sống và hướng tới một tương lai phát triển bền vững.

Sự ra đời của Trung tâm Văn hóa du lịch cộng đồng Tà Lang – Giàn Bí thể hiện nỗ lực của chính quyền địa phương và các ban ngành trong việc xây dựng không gian văn hóa, góp phần đa dạng hóa các sản phẩm du lịch tại Đà Nẵng, đặc biệt là du lịch cộng đồng. Đây cũng là một điển hình trong việc phát huy sức mạnh của văn hóa trong phát triển kinh tế – xã hội, đồng thời giữ gìn bản sắc dân tộc trong thời kỳ hội nhập.

Với sự đầu tư và hoàn thiện của Trung tâm Văn hóa du lịch cộng đồng Tà Lang – Giàn Bí, người dân và du khách có thể trải nghiệm và tìm hiểu sâu sắc hơn về văn hóa truyền thống của người Cơ tu, cũng như đóng góp vào sự phát triển bền vững của cộng đồng địa phương. Đây thực sự là một điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá và trải nghiệm văn hóa đa dạng của Việt Nam.

Cần Thơ, một thành phố sôi động ở vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp mà còn là nơi có đông đồng bào Khmer sinh sống. Tại đây, các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ đang trở thành điểm sáng trong phong trào bảo tồn văn hóa Khmer Nam Bộ. Những câu lạc bộ này không chỉ giúp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer mà còn mở ra hướng đi tiềm năng cho phát triển du lịch bền vững tại địa phương.

Trong một buổi sinh hoạt tại các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ và nghề quết cốm dẹp của xã Thuận Hòa, du khách có thể trải nghiệm sự sôi nổi và phong phú của văn hóa Khmer. Với âm thanh của dàn nhạc ngũ âm, trống Chhay-dăm, và giai điệu dân gian Khmer uyển chuyển, tiếng quết cốm dẹp… tạo nên một bức tranh sinh động và hấp dẫn. Nhiều thành viên tham gia các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ bày tỏ rằng tham gia vào các hoạt động này giúp họ hiểu và yêu hơn văn hóa dân tộc mình, tự tin biểu diễn và kết nối với bạn bè gần xa.

Ông Lý Sim, chủ nhiệm một câu lạc bộ, chia sẻ rằng mục tiêu của họ không chỉ là biểu diễn phục vụ lễ hội, du khách gần xa mà còn mong muốn truyền nghề cho thế hệ trẻ, gìn giữ hồn cốt văn hóa dân tộc. Trước nguy cơ mai một của nhiều loại hình văn hóa truyền thống, Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” đã được triển khai. Dự án này đã hỗ trợ thành lập nhiều câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ, trình diễn trang phục truyền thống, nghề quết cốm dẹp của đồng bào Khmer tại xã Phú Tân (cũ, nay là xã Thuận Hòa), thu hút gần 30 thành viên.

Song song với bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc, ngành chức năng còn kết hợp phát triển du lịch cộng đồng. Các làng nghề như đan đát, cốm dẹp, nhạc ngũ âm được khuyến khích phát triển, vừa phục vụ du khách, vừa tạo thêm thu nhập cho người dân. Ông Lưu Thanh Hùng, Trưởng Đoàn Nghệ thuật Khmer, cho biết rằng Đoàn hỗ trợ, truyền dạy nghệ thuật cho các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ các xã, phường. Các câu lạc bộ này vừa góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa Khmer, vừa là điểm nhấn thu hút du khách trong hành trình khám phá văn hóa Khmer Nam Bộ.

Không chỉ dừng lại ở đó, các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ này còn đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục và quảng bá văn hóa Khmer đến với công chúng. Thông qua các hoạt động biểu diễn, trình diễn trang phục truyền thống, du khách có thể tìm hiểu sâu sắc hơn về văn hóa Việt Nam, đặc biệt là văn hóa của cộng đồng Khmer Nam Bộ. Qua đó, góp phần tăng cường sự hiểu biết và giao lưu văn hóa giữa các dân tộc, tạo tiền đề cho phát triển di sản văn hóa thế giới bền vững.

Tóm lại, các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ tại Cần Thơ không chỉ là nơi bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer mà còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách muốn khám phá văn hóa đa dạng của Việt Nam. Với sự hỗ trợ từ dự án và sự nỗ lực của các thành viên, các câu lạc bộ này hứa hẹn sẽ tiếp tục là điểm sáng trong phong trào bảo tồn văn hóa Khmer Nam Bộ, cũng như góp phần thúc đẩy du lịch văn hóa tại địa phương.

Ở xã biên giới Tuy Đức, tỉnh Lâm Đồng, một mô hình bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của người M’Nông gắn với du lịch đã được triển khai. Mục tiêu của mô hình này là đánh thức niềm tự hào của người dân về di sản văn hóa của mình và biến những di sản này thành tài sản để hướng tới phát triển bền vững.

Người M’Nông sở hữu một kho tàng văn hóa phong phú với những phong tục tập quán được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Tuy nhiên, trong bối cảnh đời sống kinh tế – xã hội đang thay đổi nhanh chóng, vùng đồng bào dân tộc M’Nông đang đứng trước nguy cơ mai một các giá trị văn hóa truyền thống. Sự thay đổi phương thức sản xuất, chuyển đổi cây trồng và quá trình hội nhập văn hóa đương đại đã tác động sâu sắc đến đời sống văn hóa của người M’Nông.

TS. Bùi Thị Hoa, Phó Phân viện trưởng phụ trách Phân viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Nam, cho biết rằng để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, cần kiểm kê và số hóa để lưu giữ; và thực hiện truyền dạy, kết nối thế hệ, qua đó giúp mạch nguồn truyền thống được duy trì, phát triển một cách bền vững hơn.

Mô hình bảo tồn và phát huy văn hóa M’Nông đã được ra mắt vào ngày 28/6 vừa qua. Dự án nằm trong khuôn khổ dự án 06 ‘Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch’ thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2024 trên địa bàn huyện biên giới Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông (cũ), nay là xã Tuy Đức, tỉnh Lâm Đồng.

Dự án đã tổ chức truyền dạy cồng chiêng, múa, ẩm thực truyền thống, dệt thổ cẩm, đan lát và quy trình làm rượu cần tại cộng đồng bon Bu N’Drung. Các buổi tập huấn chuyên sâu với sự tham gia của các chuyên gia về di sản văn hóa các dân tộc, kỹ năng thực hiện bảo tồn và phát triển văn hóa trên địa bàn, ‘đánh thức’ khả năng trình diễn nghệ thuật dân gian, phát triển du lịch bằng cách ‘biến di sản thành tài sản’, tạo sinh kế cho cộng đồng một cách bền vững.

Mô hình đã được bàn giao cho chính quyền xã Tuy Đức mới để tiếp tục vận hành và phát huy, có chương trình kết nối các doanh nghiệp, cơ sở giáo dục địa phương; tạo liên kết gắn với các điểm du lịch – tài nguyên tự nhiên và nhân văn trên địa bàn. Đồng thời, kết nối với các tour-tuyến giới thiệu Nhà văn hóa cộng đồng, không gian trưng bày ‘Hội tụ sắc màu văn hóa truyền thống M’Nông’ và không gian nghệ thuật biểu diễn cồng chiêng, dân ca, dân vũ; cùng trải nghiệm ẩm thực ‘hương vị rừng, hương vị suối’… để trở thành điểm đến hấp dẫn.

Với mong muốn biến di sản thành tài sản, mô hình này không chỉ gắn kết du lịch với phát triển kinh tế, tạo thêm nguồn thu cho địa phương, mà còn nâng cao ý thức của người dân về vốn giá trị truyền thống, bảo tồn các giá trị văn hóa M’Nông, và tăng cường sự kết nối cộng đồng.