Việc tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng đang là một thách thức đáng kể đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp (start-up) tại Việt Nam. Tuy nhiên, ông Phạm Hồng Hải, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB), đã chia sẻ một số giải pháp để giải quyết vấn đề này tại sự kiện ‘Banking innovation for startups’ do Genesia Ventures và OCB tổ chức vào ngày 18/7.
Ông Hải cho biết rằng tư duy truyền thống của các ngân hàng hiện nay vẫn còn rất khó thay đổi khi xét đến một khoản vay. Thông thường, câu hỏi đầu tiên mà ngân hàng đặt ra là ‘Doanh nghiệp có tài sản đảm bảo không?’. Tuy nhiên, nhiều start-up chỉ có ‘cái thân của nhà sáng lập’ làm vốn, điều này trở thành một rào cản lớn.
Điều kiện ‘tài sản đảm bảo’ là một phần quan trọng của cơ chế quản lý rủi ro trong ngành tài chính truyền thống. Tuy nhiên, đối với các start-up có mô hình kinh doanh đổi mới và ít tài sản hữu hình, yêu cầu này trở nên bất cập. Ngoài ra, tỉ lệ nợ trên vốn thường ở mức cao do đặc thù phát triển nhanh và cần ‘đốt tiền’ trong giai đoạn đầu, khiến các start-up có nhu cầu vốn lớn nhưng lại ít vốn chủ sở hữu.
Sự khác biệt về mô hình hoạt động, chiến lược kinh doanh và tổ chức vận hành cũng khiến bộ phận phân tích tín dụng của ngân hàng gặp khó trong việc đánh giá và quản trị rủi ro đối với start-up. Để giải quyết vấn đề này, ông Hải cho rằng việc thay đổi cách tiếp cận là điều tất yếu nếu ngân hàng muốn hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp.
Niềm tin vào người sáng lập (founder) là yếu tố hàng đầu. Không chỉ với start-up, bất kỳ doanh nghiệp nào, nếu người đứng đầu không tạo được sự tin tưởng thì dù số liệu tài chính có ‘đẹp’ ra sao thì khoản vay cũng khó được phê duyệt. Ngoài ra, nếu nhà sáng lập từng nhiều lần khởi nghiệp (cả thành công và thất bại), có kinh nghiệm, cam kết sẽ tạo được niềm tin lớn cho ngân hàng.
Ông Hải cũng cho biết rằng, ngoài tài sản hữu hình, việc start-up có mô hình kinh doanh tốt, tạo ra dòng tiền đều đặn sẽ có khả năng thuyết phục ngân hàng. Nếu start-up cung cấp dịch vụ cho các đối tác uy tín như Pepsi, Coca, Microsoft… thì khoản thu dễ định lượng, bảo đảm dòng tiền thực và minh bạch.
‘Không cần tài sản đảm bảo, nhưng dòng tiền phải chảy qua ngân hàng, để ngân hàng còn theo dõi và quản trị rủi ro’, ông Hải chia sẻ. Các start-up có kế hoạch kinh doanh tốt, dòng tiền ổn thì ‘cứ tự tin nói chuyện với ngân hàng’. Điều này cho thấy rằng, với cách tiếp cận mới và sự linh hoạt của ngân hàng, các start-up có thể tăng cơ hội tiếp cận vốn tín dụng để phát triển hoạt động kinh doanh.