Hydro xanh đang được xem là một giải pháp chiến lược quan trọng trong việc giảm phát thải carbon, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp nặng, vận tải và phát điện. Tại hội thảo Hydro Việt Nam – Hàn Quốc 2025 diễn ra gần đây tại TP.HCM, các chuyên gia đã tập trung thảo luận về tiềm năng và thách thức của hydro xanh trong việc hỗ trợ Việt Nam đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.
Theo ông Nguyễn Ánh Tâm, Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Hydro ASEAN Việt Nam (VAHC), hydro xanh sản xuất từ các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời và gió, đóng vai trò then chốt trong việc giảm phát thải carbon. Tính đến tháng 5/2024, ít nhất 74 quốc gia đã xây dựng chiến lược phát triển hydro sạch. Việt Nam cũng đã ban hành Chiến lược phát triển năng lượng hydro đến năm 2030, tầm nhìn 2050, với mục tiêu sản xuất từ 100.000–500.000 tấn hydro sạch mỗi năm vào năm 2030 và tăng lên 10–20 triệu tấn vào năm 2050.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng chỉ ra rằng vẫn còn nhiều thách thức và vướng mắc cần được giải quyết. TS. Nguyễn Hữu Lương, Viện Dầu khí Việt Nam, đã xác định 4 nhóm thách thức chính mà Việt Nam đang gặp phải, bao gồm công nghệ, chi phí đầu tư cao, thiếu cơ sở hạ tầng và chính sách chưa đồng bộ. Đặc biệt, các cơ chế hỗ trợ như giá mua điện cố định (FiT), hợp đồng chênh lệch (CfD), tín dụng carbon… chưa được hoàn thiện, gây khó khăn cho việc triển khai các dự án hydro xanh.
Để vượt qua những thách thức này, các chuyên gia đề xuất cần sớm ban hành các tiêu chuẩn kỹ thuật, cơ chế định giá carbon và thiết lập các quỹ xanh hỗ trợ nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và triển khai các dự án thí điểm. Về phía doanh nghiệp, cần tích hợp mục tiêu hydro vào chiến lược giảm phát thải, tối ưu quy trình và đẩy mạnh hợp tác quốc tế.
Bà Claire Rosseler, Tổng Giám đốc tập đoàn năng lượng Air Liquide (Pháp) tại Việt Nam, khẳng định hydro xanh và hydro carbon thấp là giải pháp tiềm năng cho các ngành công nghiệp nặng vốn khó khử carbon. Để phát huy tiềm năng này, Việt Nam cần tháo gỡ ba nút thắt chính: hành lang pháp lý, hợp tác công – tư và chính sách ưu đãi đối với nguồn vốn đầu tư. Với kinh nghiệm triển khai các dự án hydro tại nhiều quốc gia, Air Liquide đánh giá cao cam kết của Việt Nam khi công bố Chiến lược phát triển hydro vào đầu năm 2024 và đặt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.
Bà Claire nhận định với tiềm năng gió và mặt trời lớn, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội trở thành trung tâm sản xuất hydro xanh của khu vực, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và nâng cao vị thế năng lượng quốc gia. Việc phát triển hydro xanh không chỉ giúp Việt Nam đạt được mục tiêu giảm phát thải carbon mà còn mở ra những cơ hội mới cho phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
Trong bối cảnh hiện nay, việc đẩy mạnh phát triển hydro xanh là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết. Với sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp và các bên liên quan, Việt Nam có thể tận dụng được những cơ hội từ hydro xanh để phát triển bền vững và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.