Mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản hiện đang trải qua giai đoạn đầy thách thức. Những chính sách gần đây của Washington và sự quyết đoán ngày càng tăng của Bắc Kinh đã đặt Tokyo vào một tình thế khó khăn. Một trong những vấn đề nóng được quan tâm gần đây là việc Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo áp thuế 25% đối với tất cả hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ từ ngày 01.08. Quyết định này đã gây ra phản ứng dữ dội tại Tokyo. Itsunori Onodera, một thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, đã thẳng thắn bày tỏ rằng nội dung của lá thư là ‘hoàn toàn không thể chấp nhận được’ và ông cảm thấy ‘vô cùng phẫn nộ’.
Không chỉ lĩnh vực thương mại bị ảnh hưởng, Nhật Bản còn phải đối mặt với sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trung Quốc đã điều động hai tàu sân bay mới đến Tây Thái Bình Dương, đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và lần đầu tiên vượt qua ‘chuỗi đảo thứ hai’ – một tuyến phòng thủ quan trọng nối Nhật Bản với đảo Guam của Mỹ. Trước hành động này, Nhật Bản đã chính thức lên tiếng phản đối và thông báo sẽ cho phép quân đội bắn hạ thiết bị bay không người lái của Trung Quốc nếu chúng xâm phạm không phận nước này.
Mỹ cũng gây sức ép lên Nhật Bản về việc tăng chi tiêu quốc phòng. Washington yêu cầu Tokyo nâng mức chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP, thậm chí có lúc yêu cầu lên đến 5%, trong khi hiện tại Nhật Bản chỉ chi khoảng 1,6% GDP cho quốc phòng. Yêu cầu này đã gây ra sự báo động tại Tokyo và được xem là một thách thức khó khăn mà Nhật Bản phải đối mặt.
Trong bối cảnh này, Nhật Bản đang nỗ lực xây dựng quan hệ với các nước bạn bè như Australia, Ấn Độ, Philippines và Hàn Quốc. Đồng thời, nước này cũng đang tăng cường đầu tư vào công nghệ mới nổi, khả năng phục hồi mạng và an ninh vũ trụ để củng cố vị thế và năng lực của mình.
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đang đối mặt với cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 20.07 trong bối cảnh người dân đang ngày càng bất mãn với tình hình kinh tế, bao gồm lạm phát và thất nghiệp tăng. Các cuộc thăm dò gần đây dự đoán rằng đảng LDP của ông Ishiba sẽ mất thế đa số tại Thượng viện, điều này có thể đẩy Nhật Bản vào một cuộc khủng hoảng điều hành kéo dài.
Nhật Bản hiện đang nỗ lực để đa dạng hóa các mối quan hệ quốc tế và tăng cường năng lực quốc phòng của mình. Tuy nhiên, với những thách thức lớn từ cả Washington và Bắc Kinh, Tokyo cần một chiến lược khéo léo để duy trì ổn định và thúc đẩy lợi ích quốc gia trong bối cảnh quốc tế đầy biến động hiện nay.