Ngày 17/7 vừa qua đã trở thành một dấu mốc buồn trong lịch sử nghệ thuật Việt Nam khi họa sĩ Lê Thiết Cương, một trong những tên tuổi hàng đầu của nền hội họa nước nhà, đã ra đi ở tuổi 63 vì bệnh ung thư hiếm gặp. Thông tin về sự ra đi của ông đã gây nên một làn sóng sốc và đau buồn trong cộng đồng văn chương và hội họa.
Trong suốt cuộc đời của mình, Lê Thiết Cương đã để lại dấu ấn sâu đậm và đóng góp đáng kể vào nhiều lĩnh vực của nghệ thuật, bao gồm hội họa, gốm, nhiếp ảnh và giám tuyển các sự kiện mỹ thuật. Với phong cách tối giản đặc trưng, ông đã thể hiện sự tài năng và sáng tạo của mình qua các bức tranh, tác phẩm gốm và các dự án nghệ thuật đa dạng khác.
Họa sĩ Lê Thiết Cương được biết đến với khả năng tạo ra những tác phẩm chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc trong sự đơn giản. Ông đã tổ chức nhiều triển lãm cá nhân và tham gia vào các hoạt động nghệ thuật khác nhau, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên trường quốc tế. Các tác phẩm của ông không chỉ phản ánh sự tinh tế và nhạy cảm của một nghệ sĩ mà còn thể hiện sự gắn kết với các giá trị văn hóa và tinh thần của dân tộc.
Một trong những tác phẩm tiêu biểu và nổi tiếng của Lê Thiết Cương là bức sơn dầu ‘Độc thoại’, đây là minh chứng cho phong cách tối giản mà ông đã dày công xây dựng và phát triển. Ngoài ra, ông còn thực hiện nhiều bức vẽ minh họa cho các cuốn sách nổi tiếng, bao gồm ‘Anh hùng còn chi – di cảo’ của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp và nhiều sách khác của các nhà văn, nhà nghiên cứu có tên tuổi.
Họa sĩ từng nói: ” Trong kiến trúc và đặc biệt kiến trúc hiện đại, ghế không chỉ để ngồi. Nó là một yếu tố trang trí, song hành cùng kiến trúc. Không nên bó hẹp ghế trong nghĩa đen của nó”. Lê Thiết Cương đặt tác phẩm giữa lằn ranh của giá trị sử dụng và nghệ thuật, mỗi người khi chiêm ngưỡng sẽ có những cảm nhận riêng.
Lê Thiết Cương cũng có một tình yêu đặc biệt với gốm, một vật liệu mà ông cho rằng hội tụ đủ các yếu tố của vũ trụ: thiên, địa, nhân, ngũ hành. Ông đã không ngừng tìm tòi và sáng tạo để mang hội họa vào gốm, nhằm làm mới và tôn vinh vật liệu truyền thống này. Các tác phẩm gốm của ông không chỉ thể hiện sự tinh tế và khéo léo mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc về triết lý và nghệ thuật.
Trong suốt sự nghiệp của mình, Lê Thiết Cương đã không ngừng khám phá và kết hợp với các nghệ sĩ khác, bao gồm nhà văn, nhà điêu khắc và các nghệ sĩ đa phương tiện, để tạo ra các dự án nghệ thuật độc đáo và sáng tạo. Những nỗ lực và đóng góp của ông đã làm phong phú thêm nền nghệ thuật Việt Nam và để lại một di sản quý giá cho thế hệ nghệ sĩ sau này.
Với sự ra đi của Lê Thiết Cương, giới văn chương và hội họa Việt Nam đã mất đi một tài năng lớn, một người đã dành cả cuộc đời mình cho nghệ thuật. Tuy nhiên, những tác phẩm và di sản nghệ thuật của ông sẽ tiếp tục được nhớ đến và tôn vinh như một minh chứng cho tài năng và lòng đam mê nghệ thuật không giới hạn.
Sinh thời, nhà thơ Đặng Đình Hưng có những sáng tác theo trường phái tối giản. Trong đó, ông không nhấn mạnh ở câu chuyện mà tập trung vào từ ngữ. Nhà nghiên cứu Nguyễn Thị Thúy Hạnh phân tích: ”Đặng Đình Hưng tìm cách chơi giữa khoảng cách chữ cái hoặc dấu, chủ ý làm gián đoạn tính liên tục của âm thanh và hình ảnh”.
