Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature đã tìm ra một phương pháp mới để ngăn chặn sự lây lan của ký sinh trùng gây bệnh sốt rét thông qua vết đốt của muỗi. Các nhà khoa học đã phát hiện ra cách thức để ‘mạch ngắn’ ký sinh trùng này bằng cách chỉnh sửa gene của muỗi.
Được biết, bệnh sốt rét là một trong những căn bệnh nguy hiểm được gây ra bởi ký sinh trùng Plasmodium, loại ký sinh trùng này được truyền cho người qua vết đốt của muỗi nhiễm bệnh. Ước tính mỗi năm, hơn 250 triệu người trên toàn thế giới bị muỗi truyền ký sinh trùng này. Để có thể lan rộng và phát triển, ký sinh trùng cần phải hoàn thành một hành trình phức tạp.
Ban đầu, muỗi sẽ hút máu từ người bị nhiễm bệnh. Sau đó, các ký sinh trùng này sẽ di chuyển đến ruột của muỗi, nơi nó phải đối mặt với một thách thức lớn, đó là di chuyển ra khỏi ruột và vào khoang cơ thể, ở nơi đây ký sinh trùng sẽ phát triển thành một dạng khác. Tiếp đến, chúng di chuyển đến tuyến nước bọt của muỗi. Tại đây, chúng sẵn sàng lây nhiễm cho người tiếp theo bị đốt.
Để có thể thực hiện bước nhảy quan trọng này, ký sinh trùng sẽ phụ thuộc vào một loại protein do chính muỗi tạo ra. Tuy nhiên, một số muỗi có biến thể của protein này dường như phá vỡ hành trình của ký sinh trùng. Các nhà khoa học tại Đại học California San Diego đã sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR để thay đổi biến thể của protein này trong muỗi. Chỉ với một sự thay đổi nhỏ, việc chỉnh sửa chỉ một amino acid trong gene đã đủ để ngăn chặn hầu hết các ký sinh trùng di chuyển đến đích cuối cùng trong muỗi.
Các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ ứng dụng ‘gene drive’ để phổ biến thay đổi có lợi này trong toàn bộ quần thể muỗi. Gene drive là các chuỗi DNA có thể được chèn vào genome và thay đổi quy tắc di truyền thông thường. Tuy nhiên, do những lo ngại về hậu quả không mong muốn, phương pháp này còn gây nhiều tranh phải phiếu biểu và chưa thể được sử dụng bên ngoài phòng thí nghiệm.
Các nhà nghiên cứu cho biết sẽ cần mất nhiều năm nữa để có thể tiến hành thử nghiệm thực địa. Thế nhưng một chỉnh sửa nhỏ trong gen cũng có thể khiến cho toàn bộ quần thể muỗi không thể truyền bệnh sốt rét nguy hiểm này.